Butyriboletus fuscoroseus

Butyriboletus fuscoroseus Βωλίτης ο Ψευδοβασιλικός

Το σπάνιο, εδώδιμο, Butyriboletus fuscoroseus, καρποφορεί καλοκαίρι και φθινόπωρο, σε μικρές ομάδες, σε δάση πλατύφυλλων κυρίως σε βελανιδιές, οξιές, καστανιές, συνήθως σε ομάδες, σε ασβεστολιθικά εδάφη.

Συστηματική ταξινόμηση:
Phylum (Συνομοταξία) : Basidiomycota
Class (Ομοταξία) : Agaricomycetes
Order (Τάξη) : Boletales
Family (Οικογένεια): Boletaceae
Genus (Γένος) : Butyriboletus
Species (Είδος) : B. fuscoroseus

Επιστημονική ονομασία: Butyriboletus fuscoroseus (Smotl.) Vizzini & Gelardi (2014)

Συνώνυμα: Boletus fuscoroseus Smotl. (1912), Boletus pseudoregius (Heinr. Huber) Estadès (1988)

Ελληνική ονομασία: Βωλίτης ο Ψευδοβασιλικός

Περιγραφή:

Το καπέλο του Boletus pseudoregious έχει διάμετρο 6-20 εκατοστά, με σχήμα αρχικά ημισφαιρικό, κυρτό, σχεδόν επίπεδο αργότερα. Έχει ξεθωριασμένο ρόδινο, ρόδο-κοκκινωπό χρώμα, μερικές φορές με αποχρώσεις του κίτρινου ή καφέ ιδιαίτερα κοντά στη περιφέρεια. Η επιφάνεια του αρχικά είναι χνουδωτή και κατά την ωριμότητα αναπτύσσονται ρυτίδες και λακκάκια.

Οι πόροι και οι σωλήνες του έχουν φετινό κίτρινο, αλλάζουν χρώμα όταν πιεσθούν ή κοπούν και εκτεθούν στον αέρα σε γαλάζιο. Σωλήνες με μήκος έως 1,5 εκ.

Το πόδι του έχει ύψος 5-12 και διάμετρο 3-5 εκατοστά, είναι ροπαλόμορφο και συνήθως με παχιά βάση, το χρώμα του είναι φωτεινό κίτρινο, μερικές φορές στη βάση με κοκκινωπά στίγματα. Όλος ο στύπος είναι καλυμμένος με ένα καλά ανεπτυγμένο κιτρινωπό στην κορυφή, κοκκινωπό ή στο χρώμα της σκουριάς δίκτυ στο υπόλοιπο πόδι.

Η σάρκα του μετά από κοπή μεταχρωματίζεται σε γαλάζιο στην περιοχή του καπέλου, λευκό-κίτρινη πιο κάτω και ρόδινο-κοκκινωπή στη βάση του ποδιού ή στα σκουληκοφαγωμένα σημεία. Έχει ευχάριστη οσμή και ελαφρά στυφή γεύση.

Το αποτύπωμα των σπόρων έχει χρώμα καφέ-λαδί.

Κλείδες για τον προσδιορισμό των ευρωπαϊκών ειδών του γένους Butyriboletus σύμφωνα με τα μακροσκοπικά χαρακτηριστικά (1,4):

1α Τα καρποσώματα δεν γίνονται μπλε σε τομή, μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις (σε ορισμένα καρποσώματα που αναπτύσσονται σε υγρό καιρό) αποκτούν μια πολύ αμυδρή γαλαζωπή ή γαλαζο-πρασινωπή απόχρωση στους σωλήνες και γύρω από αυτούς ……………………………………………………….. 2
1β Σε κανονικό καιρό, τα καρποσώματα γίνονται σαφώς μπλε όταν κόβονται, τουλάχιστον στους σωλήνες, των περισσότερων ενηλίκων καρποσωμάτων ……………………………………………………………….. 3
2α Καπέλο με κυρίως ρόδινους έως κατακόκκινους τόνους, πάντα κάτω από φυλλοβόλα δέντρα ………………………………………………………………………………………… B. regius (Krombh.) Arora & J. L. Frank
2β Καπέλο με αποχρώσεις ανοιχτό καφέ – ανοιχτό πορτοκαλί-καφέ, ώχρα ή φουντούκι, κάτω από κωνοφόρα (έλατα), σπάνια κάτω από οξιές…….. Β. subappendiculatus (Dermek, Lazebn. & J. Veselsky) Arora & J. L. Frank
3α. Καπέλο με αποχρώσεις ωχρό-καφετί έως βυσσινί και τυπικά βαθύ, συνήθως ασθενές μεταβολή του χρώματος σε γαλάζιο μετά από τομή, κάτω από βελανιδιές και οξιές……………………………… B. appendiculatus (Schaeff.) Arora & J. L. Frank
3β Το καπέλο σε αποχρώσεις ως επί το πλείστον διαφορετικές από το βαθύ καφέ, συνήθως αισθητή μεταβολή του χρώματος σε γαλάζιο μετά από τομή ………………………………………………………………………. 4
4α Εμφανίζεται σε ψυχρότερες περιοχές, κάτω από κωνοφόρα (Picea, Abies, σπάνια κάτω από Fagus)……………………………………………………………………………… B. roseogriseus (Šutara, Graca, M. Kolařík, Janda & Kříž) Vizzini & Gelardi
4β Εμφάνιση σε θερμότερες περιοχές, κάτω από φυλλοβόλα δέντρα ………………………………………… 5
5α Καπέλο με κυρίαρχους ανοιχτό γκρι τόνους, σε δάση πλατύφυλλων ……………..Β. fechtneri (VEL) Arora & J. L. Frank
5β Το χρώμα του καπέλου συνήθως κυριαρχείται από ένα μείγμα ξεθωριασμένων ρόδινων και καφέ τόνων, σε δάση πλατύφυλλων κυρίως σε βελανιδιές, οξιές, καστανιές ……………………………………………………………………………… B. fuscoroseus (Smotl.) Vizzini & Gelardi.

Ομοιότητες:

Το όχι συχνό εδώδιμο, νόστιμο, Butyriboletus regius = Boletus regius έχει πιο ρόδινο, ρόδο-κοκκινωπό χρώμα στο καπέλο, σάρκα που με την επαφή στον αέρα δεν μεταχρωματίζεται σε γαλάζιο χρώμα και σπόρια διαφορετικού μεγέθους.

Το Butyriboletus fechtneri έχει καπέλο με κυρίαρχους ανοιχτό γκρι τόνους και κοκκινωπά στίγματα στο πόδι.

Το Butyriboletus appendiculatus έχει καπέλο με αποχρώσεις ωχρό-καφετί έως βυσσινί και στη βάση του ποδιού έχει ωχρο-καφετί αποχρώσεις και όχι ροδό-κοκκινωπές.

Το σπάνιο, εδώδιμο, Baorangia emileorum, που καρποφορεί σε δάση πλατυφύλλων, έχει ροδο-κοκκινωπό καπέλο που στο άγγιγμα εμφανίζει γαλαζοβιολετί κηλίδες, κοντούς σωλήνες, δεν έχει δίχτυ στο πόδι, σάρκα μερικές φορές κοκκινωπή στη βάση του ποδιού που γαλαζιώνει ελαφρώς αν κοπεί.

Το μη εδώδιμο, σχετικά σπάνιο, Rubroboletus pulchrotinctus, που καρποφορεί σε δάση πλατυφύλλων, έχει καπέλο γυαλιστερό, ροδο-κόκκινο έως αργιλο-ρόδινο, πορτοκαλοκίτρινους πόρους που γαλαζιώνουν αν πιεσθούν, λευκή σάρκα σάρκα που γαλαζιώνει,

Το μάλλον συνηθισμένο, Exsudoporus permagnificus = Boletus permagnificus, που καρποφορεί σε δάση πλατυφύλλων, έχει λαμπερό πορφυροκόκκινο, πορτοκαλό-κόκκινους πόρους.

Butyriboletus D. Arora & J. L. Frank, Mycologia 106 (3): 466

Είναι ένα γένος μυκήτων της οικογένειας των Boletaceae. Έχει δημιουργηθεί και περιγραφεί πρόσφατα, το 2014 από τους μυκητολόγους David Arora και Jonathan L. Frank, για είδη που προηγουμένως περιλαμβάνονταν στην sect. Appendiculati του γένους Boletus (Arora et Frank 2014). Το Butyriboletus περιέχει 21 εκτομυκορριζικά είδη που βρίσκονται στην Ασία, την Ευρώπη, τη Βόρεια Αμερική και τη Βόρεια Αφρική.

Το όνομα του γένους προέρχεται από την αγγλική ονομασία “butter boletes”, που χρησιμοποιείται για αυτή την ομάδα μανιταριών λόγω του κίτρινου χρώματος της σάρκας, του ποδιού και των πόρων που είναι παρόμοιο με αυτό του βουτύρου (1,2,3,4).

Το γένος Butyriboletus είναι μια ομάδα βρώσιμων μανιταριών, με καπέλο κυρίως καφέ έως κοκκινωπό, κίτρινους σωλήνες και πόρους, οι οποίοι στις περισσότερες περιπτώσεις αν πληγωθούν γίνονται μπλε, κίτρινοι ή κοκκινωποί άνω μισό πόδι είναι δικτυωτό, η σάρκα σφιχτή με ήπια γεύση, έχει ανοιχτό-κιτρινωπό χρώμα στο καπέλο, γαλαζώνει ή όχι μετά από το κόψιμο, και συχνά μπορντό στη βάση του ποδιού. Τα σπόρια έχουν σχήμα ατράκτου και είναι λεία (1,2,3,4).

Ένα εντυπωσιακό χαρακτηριστικό του γένους είναι, οι κλειστοί πόροι των σωλήνων, στα νεαρά έως μεσαία καρποσώματα. Αυτό το φαινόμενο, που τεκμηριώνεται σε όλα τα ευρωπαϊκά και τουλάχιστον ορισμένα αμερικανικά είδη, είναι λόγω του μεγάλου αριθμού εμφανώς ανεπτυγμένων χηλοκυστειδίων, τα οποία είναι κατάφυτα από πόρους και σχηματίζουν ένα συνεχές στρώμα στην κάτω επιφάνεια του υμενόφορου σε αυτό το στάδιο.

Οι πόροι των σωλήνων αρχίζουν να είναι ορατοί μόνο στο πρώιμο στάδιο της ενηλικίωσης των καρποσωμάτων, είναι εντελώς ανοιχτοί μόνο στο τελικό στάδιο, είναι στρογγυλοί, μικροί, έως 1 mm σε διάμετρο και με κίτρινο χρώμα. Σε περιόδους ξηρασίας, μπορεί επίσης να είναι ελαφρώς σκουριασμένοι ή καφετί (1).

Βιβλιογραφία:

Photography Wikimedia Commons, Author Jiří Čepelák Date 5 October 2013, 22:45:17 & Photography Wikimedia Commons, Author Davide Puddu (Davide Puddu) Date 21 June 2015

Update 10-21