Styrax officinalis Στύραξ ο φαρμακευτικός

Το Styrax officinalis Στύραξ ο φαρμακευτικός γνωστό και ως στερατζιά, αγριοκυδωνιά στουράκι ή αστύρακας είναι ένας δενδρώδης θάμνος, της οικογένειας των Styracaceae, με πατρίδα την Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή, απαντάται σε όχθες ποταμών, σε ρέματα και σε ρυάκια και κατά προτίμηση σκιερά μέρη σε υψόμετρο έως 1600 μέτρα.

Το φυτό περιέχει μια ημίρρευστη, κολλώδης, εσωτερικά φαιά και εξωτερικά σκουρόχρωμη ρητινώδης ουσίας, η οποία συλλέγεται μετά από εντομή του φλοιού των κλαδιών του φυτού. Η ρυτίνη αυτή χρησιμοποιήθηκε για τελετουργικούς σκοπύς, ως θυμίαμα, από την εποχή του Μωϋσή και μέχρι τον 18 αιώνα. Η ρητίνη αυτή ονομάζεται και καλαμιτάτη.

Επιστημονική ονομασία: Styrax officinalis L.

Συνώνυμα: Styrax officinarum Crantz

Ελληνικές ονομασίες: Στύραξ ο φαρμακευτικός

Κοινές ονομασίες: Στουράκι, Αστύρακας, Άγρια Κυδωνιά, Αγριοκυδωνιά, Αντίρεκας, Λαγομηλιά, Στερατζιά

Περιγραφή

Το Styrax officinalis είναι ένας φυλλοβόλος θάμνος ή μικρό δένδρο, της οικογένειας των Styracaceae, με ύψος 2-7 μέτρα, με κλαδιά καλυμμένοι με χνούδι, τα παλαιότερα είναι άτριχα.

Τα φύλλα του κατ’ εναλλαγή, έχουν μήκος 3-7 εκ., είναι ωοειδή ή επιμήκη, υποκυκλικά ή στρογγυλά, έμμισχα, σταχτο-πράσινα και χνουδωτά στην κάτω επιφάνεια.

Τα εύοσμα ερμαφρόδιτα άνθη του έχουν λευκό χρώμα, ανά 3-6 σε μικρούς κορύμβους 1-2 εκ. στις άκρες των κλαδιών, κάλυκας κωδωνοειδής, πράσινος, χνουδωτός, σχεδόν ακέραιος ή με 5 πολύ κοντούς λογχοειδείς λοβούς. Στεφάνη 2 εκατοστών, κωδωνοειδής, εριώδης, πολύ κοντή, ανθήρες γραμμοειδείς, στήμονες 10 -16, συνήθως 12, Κάλυκας κυπελλοειδής. Περίοδος ανθοφορίας από τον Μάρτιο έως και τον Ιούνιο.

Ο καρπός είναι υποσφαιρική δρύπη με διάμετρο 1 εκ., δερματώδεις με εριώδεις τρίχες, με σαρκώδες μεσοκάρπιο και με τον κάλυκα να παραμένει στη βάση τους. Περίοδος καρποφορίας τον Οκτώβριο.

Συστατικά που περιέχονται

Οι δραστικές ουσίες που περιέχονται έιναι το στυρένιο, 47% κινναμικό οξύ, ρητίνη, η οποία περιέχει 17-25% νερό και είναι διαλυτή σε οργανικούς διαλύτες. Το στερεό μέρος της ρητίνης συνίσταται από ρητινέλαιο (στορεζινόλη), βανιλλίνη, αιθέριο έλαιο (στυρόλη), το οποίο αποτελείται από στυρολίνη, κινναμίνη και φαινολαιθυλίνη με διάφορους κινναμικούς αιθέρες.

Θεραπευτικές ιδιότητες:

Το κόμμι του Στύραξ χρησιμοποιείται στη λαϊκή, παραδοσιακή ιατρική για την θεραπεία ορισμένων ασθενειών. Οι Μοναχοί του Αγίου Όρους και άλλων Μοναστηρίων της Ελλάδος χρησιμοποιούν το κόμμι του Στύρακος για την παρασκευή αρίστης ποιότητας λιβανιού.

Το κόμμι του φυτού εμφανίζει ισχυρές αντισηπτικές, επουλωτικές και παρασιτοκτόνες ιδιότητες. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί εξωτερικά σε πληγές και έλκη για να συσφίξει και να απολυμάνει τους προσβεβλημένους ιστούς.

Το βάμμα του φυτού χρησιμοποιείται ως αντισηπτικό και χορηγείται υπό τη μορφή στοματικών πλύσεων, αλλά και για τη θεραπεία των οιδημάτων και της βλενόρροιας. Στην λαϊκή ιατρική, το χρησιμοποιούσαν για την θεραπεία του άσθματος, του βήχα και της φυματίωσης.