Cistus incanus Κίστος Λαδανιά Κουνούκλα

Κίστος Λαδανιά Κουνούκλα

Κίστος – Λαδανιά – Κουνούκλα – Cistus incanus

Ανήκει στην οικογένεια των Κιστιδών (Cistaceae). Εξαπλώνεται στο μεγαλύτερο τμήμα της Μεσογείου και είναι κοινό στην Ελλάδα. Είναι θερμόφιλο φυτό, το οποίο απαιτεί ξέφωτα και ηλιόλουστα μέρη. Αγαπάει τις πετρώδης θέσεις, τα φρύγανα και τα διάκενα ημιορεινών δασών, τα φτωχά και ασβεστολιθικά εδάφη. Οι λαδανιές ή Κουνουκλιά ή Λάδανος ή Αλαδανιά είναι φυτά αειθαλή, θαμνώδη μέχρι ένα μέτρο ύψος, με πολύκλαδο βλαστό και παχιά, με πυκνούς αδένες και ρυτιδώδη φύλλα. Τα άνθη είναι σαν μικρά τριαντάφυλλα, ροδόχρωμα. H άνθηση αρχίζει τον Ιούνιο και διαρκεί μέχρι και τον Αύγουστο.

Χαρακτηρίζεται ως πυρόφυτο λόγω της ιδιότητας του να διεγείρεται το φύτρωμα των σπερμάτων του και να αναβλάστανουν αμέσως μετά τη πυρκαγιά.
Τα φυτά ρίχνει τους σπόρους τους στο έδαφος κατά τη διάρκεια της περιόδου ανάπτυξης, αλλά δεν φυτρώνουν στην επόμενη σεζόν. Σκληρή επικάλυψη τους είναι αδιαπέραστη από το νερό, και έτσι οι σπόροι παραμένουν αδρανείς για μεγάλο χρονικό διάστημα. Με την έκθεση τους όμως στις υψηλές θερμοκρασίες της πυρκαγιάς, διαρρηγνύεται επιτρέποντας την απορρόφηση νερού και το φύτρωμα του σπόρου. Χωρίς τη φωτιά η καταστροφή της πιο πάνω μεμβράνης γίνεται με βραδύ ρυθμό με την επίδραση των μικροοργανισμών του εδάφους.

Συμβίωση

Έχουν τη δυνατότητα να δημιουργούν συμβιωτική σχέση με τις ρίζες του Boletus edulis, Boletus rhodoxanthus, Laccaria laccata, με τα είδη του γένους Lactarius και με μύκητες του γένους Tuber.

Μια ιδιαίτερη περίπτωση είναι του Tuber melanosporum που σκοτώνει όλη τη βλάστηση εκτός από το κίστο. Αυτή η συμβιωτική σχέση είχε ωθήσει τους επιστήμονες να τα μελετήσουν ως φυτά ξενιστές για τη καλλιέργεια τρούφας. Το μικρό μέγεθος του κίστου θα μπορούσε να αποδειχτεί ευνοϊκό γιατί καταλαμβάνει λιγότερο χώρο από τα παραδοσιακά φυτά και έτσι θα μπορούσε να οδηγήσει σε μεγαλύτερη απόδοση.

Στη πράξη όμως αποδείχθηκε το αντίθετο, τα αποτέλεσμα ήταν κατώτερο του αναμενόμενου με μηδαμινή παραγωγή τελικού προϊόντος.

Θεραπευτικές Ιδιότητες

Ο Κίστος έχει την υψηλότερη περιεκτικότητα σε πολυφαινόλες από οποιασδήποτε φυτό στην Ευρώπη, με εκπληκτική ικανότητα καταστροφής των ελευθέρων ριζών καθώς επίσης και υψηλή αντιοξειδωτική δραστηριότητα. Ο βλαστός και τα φύλλα περιέχουν βαλσαμώδη ρητινική αρωματική ύλη, το λάδανο.

Στη ρητίνη περιέχονται οργανικές ενώσεις που ονομάζονται λαμβανικά διτερπένια, οι οποίες σύμφωνα με μελέτες παρουσιάζουν αντιμικροβιακή και κυτταροστατική δράση (εμποδίζουν δηλαδή τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων και τελικά αποτρέπουν τη δημιουργία όγκων).

Στη μυθολογία αναφέρεται ως το φυτό που για χάρη του καυγάδισαν οι θεοί του Ολύμπου με τις θεές γιατί οι θεοί θέλησαν να δώσουν θεραπευτικές ιδιότητες στον κίστο ενώ οι θεές καλλωπιστικές και έτσι απέκτησε και τις δύο ιδιότητες.

Είναι ένα υγιεινό βότανο που σε μορφή ροφήματος προσφέρει στον οργανισμό τα ευεργετικά του οφέλη, χρησιμοποιεί τα πράσινα φύλλα του Κίστου, καθώς εκεί εστιάζεται η ευεργετική του δράση.

Ιδιαίτερη είναι η χρήση του σε φάρμακα, όσο αφορά την ανακούφιση του στομαχιού και γενικά του πεπτικού συστήματος.

Περιορίζουν την οξείδωση των λιπιδίων του αίματος, αυξάνουν τα επίπεδα της «καλής» χοληστερίνης και μειώνουν τα επίπεδα της της «κακής» χοληστερίνης, η οποία ευθύνεται για τη δημιουργία αθηρωματικών πλακών που προκαλούν τη στεφανιαία νόσο. Χάρη στην αντιφλεγμονώδη δράση τους, μειώνουν την πιθανότητα δημιουργίας θρόμβων.

Έχουν την ιδιαίτερη ικανότητα να καταστρέφουν τις ελεύθερες ρίζες, που προκαλούν οξείδωση στον οργανισμό και αποτελούν βασικό παράγοντα της πρόωρης γήρανσης του δέρματος. Κατά τον ίδιο τρόπο περιορίζουν σε σημαντικό βαθμό τις οξειδωτικές βλάβες στους ιστούς, γεγονός που μπορεί να ενισχύσει την αντίσταση του ανθρώπινου οργανισμού στον καρκίνο.

Χρήσεις:

Ο Κίστος καταπραΰνει το ερεθισμένο δέρμα με νευροδερματίτιδα ή ακμή. Αν κάποιος βάλει στο δέρμα του τσάι Κίστου δύο φορές την ημέρα για τέσσερις εβδομάδες, θα επιτύχει μια σημαντικά καθαρότερη και υγιέστερη χροιά ακόμη και σε επιδερμίδες με ακμή και νευροδερματίτιδα

Χρησιμοποιείστε το αραιωμένο τσάι σαν λοσιόν στο δέρμα με ένα βαμβάκι δύο φορές την ημέρα και αφήστε το να στεγνώσει. Η θεραπεία αυτή του δέρματος πρέπει να διαρκέσει 4 έως 6 εβδομάδες. Συμπληρώστε με την κατανάλωση τσαγιού Κίστου (ένα λίτρο καθημερινά για αποτοξίνωση). Η δοσολογία είναι 10g τσαγιού σε 200ml καυτό νερό, που θα το αφήσετε 5’ σκεπασμένο και μετά σουρώνετε το αρωματικό αφέψημα. Επιπλέον πιείτε 2 λίτρα σε εμφιαλωμένο νερό χαμηλό σε μέταλλα για τέλεια αποτοξίνωση. Για τις βακτηριακές μολύνσεις, τις αιμορροΐδες και τις αλλεργίες βράζετε τα φύλλα κίστου για λίγο και μετά τα πολτοποιείτε στο μπλέντερ. Εφαρμόζετε τον πολτό στην προβληματική περιοχή και το αφήνετε να μείνει για περίπου 20 λεπτά πριν το ξεπλύνετε.

Επίσης χρησιμοποιείται και σαν αιθέριο έλαιο για τη παρασκευή αρωμάτων. Είναι μελισσοκομικό και αρωματικό φυτό.

Η παρουσίαση των βοτάνων σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί συνταγή και έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα.

Ύστερα από έρευνα των Αronne et al. (2001) που έγινε πάνω στην ανατομία των δύο τύπων φύλλων σε ένα εποχιακώς διμορφικό φυτό, το Cistus incanus L., προέκυψαν
ενδιαφέρουσες διαφορές μεταξύ των δύο τύπων φύλλων.

Στο φυτό αυτό, το καλοκαίρι, παράγονται βλαστοί με μικρά μεσογονάτια διαστήματα και μικρά φύλλα, απόρροια των περιοριστικών παραγόντων που επιδρούν στην ανάπτυξη των φυτών, όπως η ξηρασία.

Το χειμώνα, αντιθέτως, παρατηρούνται βλαστοί με μεγάλα μεσογονάτια και μεγάλα φύλλα.

Βιομετρικά δεδομένα δείχνουν ότι ο βλαστός των φυτών το χειμώνα ήταν
δεκατέσσερις (14) φορές μεγαλύτερος από εκείνον του καλοκαιριού και είχε πολύ περισσότερα φύλλα. Το εμβαδόν της επιφάνειας των χειμωνιάτικων φύλλων είναι πέντε (5) φορές μεγαλύτερο από ότι των καλοκαιρινών.

Επίσης, διαφορές παρατηρούνται και στον τρόπο κλίσης των φύλλων ανάλογα με την εποχή του έτους. Έτσι, τα καλοκαιρινά φύλλα είναι όρθια ώστε να απορροφούν στο ελάχιστο την ηλιακή ακτινοβολία και να επιτρέπουν στα φυτά να ανέχονται ξηρά περιβάλλοντα. Αντιθέτως, τα χειμερινά φυτά έχουν οριζόντια φύλλα ώστε να βελτιστοποιούν την απορρόφηση της άμεσης ηλιακής ακτινοβολίας.

Άλλο χαρακτηριστικό του φυτού αυτού είναι ότι τα καλοκαιρινά φύλλα συχνά έχουν ένα δρυφρακτοειδές στρώμα, το οποίο βρίσκεται συχνά και στις δύο πλευρές του ελάσματος, και το μεσόφυλλο αποτελείται από μικρότερα κύτταρα, ενώ οι μεσοκυττάριοι χώροι είναι μειωμένοι.

Τα χειμερινά, όμως, φύλλα έχουν το δρυφρακτοειδές στρώμα μόνο κάτω από την άνω επιδερμίδα και παρατηρούνται μεγάλα μεσογονάτια διαστήματα.

Στα περισσότερα ξηρόφυτα, όπως και στο φυτό C. incanus L., τα καλοκαιρινά φύλλα είναι περισσότερο τριχωτά από ότι τα χειμερινά για να μειώνεται η ένταση του φωτός και της διαπνοής και να αντέχουν τα φυτά στις μεγάλες θερμοκρασίες του καλοκαιριού.

Η επίπεδη δομή του ελάσματος είναι χαρακτηριστικό των μεσομορφικών φύλλων αλλά ένα εφαρμοσμένο έλασμα διπλωμένο σε μορφή κρυπτών στα οποία συγκεντρώνονται τα στόματα φέρεται να είναι μια προσαρμοστική στρατηγική στην ξηρασία.

Στο φυτό C. incanus L., τα μεγάλα επιδερμικά κύτταρα του χειμώνα βοηθούν στην ανοχή των περιστασιακών περιόδων ξηρασίας του φυτού.