Salvia fruticosa Αλιφασκιά Φασκόμηλο το Ελληνικό

Το Salvia fruticosa Αλιφασκιά Φασκόμηλο το Ελληνικό αυτοφύεται στη Α. Μεσόγειο και Μ. Ασία σε υψόμετρο έως 1000 μέτρα, σε χέρσα ή πετρώδη ασβεστολιθικά εδάφη και σε ξέφωτα αραιών δασών σε όλη τη χώρα. Συλλέγονται τα φύλλα νωρίς το πρωί κατά την ανθοφορία του φυτού και αποξηραίνονται σε δροσερό μέρος ώστε να διατηρήσει το άρωμα του.

Τα μήλα δεν είναι καρπός του φασκόμηλου αλλά γίνονται από το τσίμπημα μιας σφήγκας στο βλαστό, πολλοί τα ξεφλουδίζουν και τα τρώνε, είναι ζουμερά, νόστιμα, με πολύ ωραίο άρωμα και πολλές θρεπτικές ουσίες.

Επιστημονική ονομασία: Salvia fruticosa Mill.

Συνώνυμα: Salvia libanotica, Salvia triloba, Cypria Salvia, Salvia lobryana

Κοινές ονομασίες: Τρίλοβη Φασκομηλιά, Σάλβια η φαρμακευτική, Ελελίφασκος ο φαρμακευτικός, Φασκομηλιά η θαμνοειδής, Ελελίφασκος, Σάλβια, Σφάκα, Χαμοσφάκα, Μηλοσφακιά, Φουσκομηλιά, Σαρκοθρόφι, Καυλόχορτο, Μοσχοκίδι, Βουτηρόχορτο, Greek sage

Περιγραφή, Βιότοπος:

Ανήκει στην οικογένεια Lamiaceae και στο γένος Salvia, είναι πλούσιος αειθαλής θάμνος με πολύ πυκνό ριζικό σύστημα, ημιξυλώδεις βλαστούς με λευκό χνούδι, με έντονη διακλάδωση και ύψος έως 80 εκατοστά.

Τα φύλλα είναι γκρίζο-πράσινα, χνουδωτά, λογχοειδή ή ωοειδή, στη βάση τους φέρουν δύο λοβούς, ένα από κάθε πλευρά ώστε το φύλλο να φαίνεται τρίλοβο.

Άνθη ρόδινα, ιώδη, σπάνια λευκά, 2-6 ανά σπόνδυλο, σχηματίζουν ταξιανθία βότρυ, ανθίζει από Μάιο – Ιούνιο.

Εδωδιμότητα:

Περιέχει περίπου 50% πτητικό έλαιο, θυϊόνη, πικρές διτερπενοειδείς ουσίες, ταννίνες, φλαβονοειδή, φαινολικά οξέα, όπως ροζμαρινικό οξύ, τανασετόνη, κινεόλη, θουγιόνη και σαλβιόλη (η καμφορά του φασκόμηλου).

Το φασκόμηλο χρησιμοποιείται σαν μπαχαρικό στη κουζίνα κυρίως για να αρωματίσει λιπαρά κρέατα, ψάρια και ζωμούς, επίσης προστίθεται σε ζυμαρικά, όσπρια, ψωμιά, σούπες, τουρσί, ξίδια και λάδια, δεν πρέπει να γίνεται κατάχρηση γιατί αλλοιώνει τη γεύση.
Χρησιμοποιείται στην ποτοποιία σε βερμούτ, αρωματοποιία, είναι εντομοαπωθητικό και μελισσοκομικό φυτό.

Είναι εντομοαπωθητικό φυτό, βάλτε μια γλάστρα με φασκομηλιά στο μπαλκόνι σας, θα κρατήσει μακριά μύγες, κουνούπια και άλλα ενοχλητικά έντομα.

Θεραπευτικές ιδιότητες:

Το φασκόμηλο χρησιμοποιείται κυρίως σε παθήσεις του αναπνευστικού και σε γυναικολογικά προβλήματα.
Χρησιμοποιείται ως αφέψημα για γαργάρες για τον ερεθισμένο λαιμό, για λοιμώξεις του φάρυγγα, για τη φαρυγγίτιδα και το βράχνιασμα, ως αντισηπτικό για μολύνσεις του στόματος και των ούλων καθώς και των άφτρων, αλλά και διαφόρων τραυματισμών του στόματος.

Ως αφέψημα βοηθάει στον υψηλό πυρετό, στα κρυολογήματα, στους ρευματισμούς, στη τόνωση της κυκλοφορίας του αίματος και της πέψης και να διώξει τα αέρια, περιορίζει την έντονη εφίδρωση, τονώνει το νευρικό σύστημα, σε νευρωτικές καταστάσεις, σε περίπτωση κατάθλιψης, αυξάνει τη μνήμη.

Το φασκόμηλο έχει οιστρογόνο επίδραση και μπορεί να φανεί χρήσιμο σε προβλήματα περιόδου, διευκολύνει την καλύτερη ροή του αίματος, στην εμμηνόπαυση και σταματά την παραγωγή μητρικού γάλακτος.

Εξωτερικά τρίβοντας φρέσκα φύλλα σε τσιμπήματα από κουνούπια και σφήκες ή σε πληγές με πύο.
Το συχνό λούσιμο με το αφέψημα είναι ευεργετικό για την τριχόπτωση, προλαμβάνει το άσπρισμα των μαλλιών και πολλές φορές επαναφέρει το χρώμα τους.

Τρόποι παρασκευής

Ως έγχυμα για το τυμπανισμό, πίνουμε δύο φλιτζάνια την ημέρα πάντα μετά το φαγητό, με άμεσα αποτελέσματα.

Ως αφέψημα σε ένα μπρίκι νερό, βράζουμε μια κουταλιά του γλυκού φρέσκα ή αποξηραμένα φύλλα, σουρώνουμε και πίνουμε ζεστό ή κρύο ανάλογα με την εποχή.

Αντενδείξεις:

Προσοχή δεν πρέπει να χρησιμοποιείται αιθέριο έλαιο σε μεγάλες ποσότητες ή πάνω από 15 γρ. φύλλα, γιατί είναι τοξικό και μπορεί να προκαλέσει κρίσεις επιληψίας, ταχυκαρδία, αίσθηση ζάλης.

Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται από υπερτασικά άτομα γιατί είναι ιδιαίτερα διεγερτικό, από μητέρες που θηλάζουν, από εγκύους γυναίκες και από μικρά παιδιά (περιέχει υψηλά ποσοστά κετονών).

Η παρουσίαση των βοτάνων σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί συνταγή και έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα.

Καλλιέργεια, Πολλαπλασιασμός:

Στο γένος Salvia ανήκουν πολλά είδη, τα πιο εμπορικά είναι το Salvia fruticosa, το Salvia officinalis και το Salvia triloba.

Μπορεί να καλλιεργηθεί τόσο σε θερμές όσο και σε ψυχρές περιοχές επειδή αντέχει σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες -7°C. Αν και αναπτύσσεται σε αρκετά εδάφη, προτιμά τα ασβεστολιθικά, μέσης σύστασης, με καλή αποστράγγιση και με ΡΗ 4,9-8,2 ιδανικό όμως είναι ΡΗ 6,2-6,4. Δεν του αρέσουν τα βαριά και τα πολύ αμμώδη που συγκρατούν υγρασία.
Η διάρκεια ζωής της καλλιέργειας ανέρχεται μέχρι και 7 χρόνια με την προϋπόθεση οι εδαφολογικές συνθήκες να είναι κατάλληλες και να γίνεται περιποίηση του φυτού, δηλαδή τακτικά κλαδέματα για να αποφύγουμε τη ξυλοποίηση των βλαστών και τη μείωση του φυλλώματος. Οι ανάγκες σε νερό και λιπάσματα είναι περιορισμένη, χρειάζεται ελάχιστο πότισμα μόνο σε περιόδους ξηρασίας.

Ο πολλαπλασιασμός κυρίως γίνεται με σπόρο απευθείας στο χωράφι σε βάθος 1 εκατοστό το πολύ για να μην αργήσει η βλάστηση μετά από 15 μέρες βγαίνουν τα πρώτα φυλλαράκια, ορισμένες φορές όμως γίνεται και με τρυφερά μοσχεύματα ή με παραφυάδες. Ανάλογα με το υψόμετρο εξαρτάται και η εποχή φύτευσης της καλλιέργειας, η καλύτερη εποχή είναι από Οκτώβριο έως Νοέμβριο αν και μπορεί να γίνει και το Φεβρουάριο έως Μάρτιο, σε αποστάσεις μεταξύ των φυτών 1 μέτρο και μεταξύ των γραμμών 2 μέτρα.

Η συλλογή γίνεται 2-3 φορές το χρόνο, οι μήνες συλλογής εξαρτώνται από το υψόμετρο, η πρώτη τον Απρίλιο, η δεύτερη τον Ιούλιο και η Τρίτη το Σεπτέμβριο, συλλέγονται οι βλαστοί λίγο πάνω από τη διασταύρωση των πρώτων βλαστών.

Στη γλάστρα και στο κήπο:

Στο κήπο ως καλλωπιστικός θάμνος ένα ηλιόλουστο προφυλαγμένο σημείο από το βοριά με καλή κυκλοφορία του αέρα είναι το ιδανικό.

Σε γλάστρες με βάθος γύρω στα 30 εκατοστά, μαζί με άλλα αρωματικά φυτά, θέλει ελάχιστο πότισμα καλό είναι να ελέγχουμε το χώμα και άμα είναι ξερό τότε να ποτίζουμε, αντέχει και σε εσωτερικούς χώρους αρκεί να το βλέπει ο ήλιος αρκετές ώρες, τακτικό κόψιμο των φύλλων για να μην ξυλοποιούνται οι βλαστοί.

Πηγή: en.wikipedia.org/wiki/Salvia_fruticosa, Photo 1, Photo 2