Mentha piperita Μέντα η πιπερώδης

Η Mentha piperita Μέντα η πιπερώδης φύεται σε ηλιόλουστα σημεία, σε υγρά μέρη, όχθες ποταμών, σε ρεματιές σε όλη την έκταση της χώρας. Έχει πικάντικη γεύση και έντονο άρωμα.
Συλλέγοται όλο το υπέργειο τμήμα κατά την περίοδο της ανθοφορίας, δένονται σε ματσάκια, όχι πολύ σφικτά για να αναπνέουν και κρέμονται ανάποδα, μέχρι να φύγει η υγρασία. Η αποξήρανση γίνεται σε ξηρό, δροσερό και καλά αεριζόμενο μέρος, έπειτα κλείνονται σε καλά αεροστεγές βάζα για να μην χάνεται το άρωμα.

Οι διαφορές μεταξύ Μέντας και Δυόσμου είναι ότι η πρώτη έχει βλαστό σκούρο ιώδες, εντονότερες νευρώσεις στα φύλλα και άνθη λευκά ή ιώδη, ενώ ο δυόσμος έχει βλαστό πράσινο, λιγότερο έντονες νευρώσεις στα φύλλα και άνθη μικρά ρόδινα ή μωβ ανοιχτό. Μια άλλη διαφορά είναι στο τρόπο χρήσης, η μέντα χρησιμοποιείται πιο πολύ στη ζαχαροπλαστική ενώ ο δυόσμος στη μαγειρική.

Ελληνική ονομασία: Μίνθη η πιπερώδης

Κοινές ονομασίες: Μίνθη η πιπερώδης, Μέντα, Μίνθη, Μίνθα, Ηδύοσμος, Δυόσμος, Peppermint

Περιγραφή, Βιότοπος:

Είναι ένα αυτοφυές, πολυετές ποώδης φυτό, φτάνει σε ύψος μέχρι και 90 εκατοστά, με βλαστό όρθιο, χνουδωτό, τετράγωνο και σκούρο κοκκινωπό.

Τα φύλλα έχουν χρώμα πράσινο βαθύ, σχήμα ωοειδή έως λογχοειδή, είναι χνουδωτά συχνά έχουν μια μεταλλική γυαλάδαστη πάνω επιφάνεια, οδοντωτά και πολύ αρωματικά.

Ανθίζει από τον Ιούλιο μέχρι και το Σεπτέμβριο σχηματίζοντας πυκνές ταξιανθίες στάχυ, πολλά μαζί στις μασχάλες των φύλλων, ρόδινου ή άσπρου χρώματος.

Η Μέντα η πιπερώδης είναι μια διασταύρωση του δυόσμου (Mentha spicata) με τη μέντα η υδροχαρής (Mentha aquatica) που σταθεροποιήθηκε εξαιτίας του πολλαπλασιασμού της με ριζώματα, σχηματίζοντας το υβρίδιο της μέντας η οποία έχει το πιο καθαρό άρωμα από όλες της μέντες.

Το πρασινο-κίτρινο ή ανοικτό κίτρινο αιθέριο έλαιο το μινθέλαιο που περιέχει 50-70% καρβόνη και είναι η κύρια χημική ένωση, επίσης περιέχει μεντόνη, ιασμόνη, ταννίνη, αλδεύδες, αλκοόλες, βιταμίνες Α, Β2, C, μαγγάνιο, σίδηρο, κάλιο και ασβέστιο.

Εδωδιμότητα:

Το λάδι που παράγεται από την Mentha piperita Μέντα η πιπερώδης, η μινθόλη, χρησιμοποιείται στη ζαχαροπλαστική σε καραμέλες, τσίχλες, παγωτά, γλυκά, στη μαγειρική σαν αρωματικό με μέτρο, την ποτοποιία φτιάχνεται λικέρ μέντας, σε οδοντόπαστες, σαπούνια, κρέμες, ξίδια, φάρμακα, καπνό και σε άλλα.

Η μέντα λειτουργεί σαν εντομοαπωθητικό και να διώχνει τους ψύλλους, τα παράσιτα, τα μυρμήγκια και τα ποντίκια από τα σπίτια και τις αποθήκες.

Θεραπευτικές ιδιότητες:

Ως βότανο λαμβάνεται για να βοηθήσει στη χώνεψη, μειώνει τα συμπτώματα του ευερέθιστου εντέρου, χαλαρώνοντας τους μύες γύρω και μέσα στο έντερο, είναι ιδανικό για εμετούς, ναυτίες, διάρροια, πονοκέφαλο, κρυολογήματα, γρίπη, ιώσεις του πεπτικού συστήματος, προστατεύει από την τροφική δηλητηρίαση, βοηθά σημαντικά στα αναπνευστικά προβλήματα και μπορεί ακόμα να βοηθήσει στην πρόληψη σχηματισμού ελκών στο στομάχι.

Είναι ισχυρό αντιοξειδωτικό, που μειώνει τον κίνδυνο για διάφορους τύπους καρκίνου και έχει προστατευτικές ιδιότητες σε ασθενείς με καρκίνο, που υποβάλλονται σε ακτινοβολία.

Η Mentha piperita Μέντα η πιπερώδης έχει αντισηπτική και αντιβακτηρική δράση και προστατεύει από τους έρπητες του στόματος και των γεννητικών οργάνων. Η αντισπασμωδική της δράση της αυξάνει την παραγωγή χολής με τη χαλάρωση των μυών του χοληδόχου πόρου, πράγμα που βοηθάει στη διάλυση της πέτρας στη χολή.

Ο δυόσμος ήταν από τα σπουδαιότερα αρωματικά φυτά των αρχαίων Ελλήνων, Αιγύπτιων και Ρωμαίων, αποξηραμένα φύλλα έχουν βρεθεί στις πυραμίδες που χρονολογούνται 1000 χρόνια π.Χ. οι Αρχαίοι Έλληνες πριν καθίσουν να φάνε έτριβαν το τραπέζι τους με φύλλα μέντας.

Τρόποι παρασκευής:

Αφέψημα για κρυολόγημα σε βραστό νερό ρίχνετε ένα κουταλάκι του γλυκού ξερό βότανο, πίνετε 2-3 φορές την ημέρα.

Αφέψημα για δυσπεψία σε βραστό νερό ρίχνετε ένα κουταλάκι του γλυκού ξερό δυόσμο και 1/2 κουταλάκι χαμομήλι, πίνετε 1-2 φορές την ημέρα.

Αφέψημα παγωμένο και δροσιστικό για το καλοκαίρι με μέντας και χυμό λεμόνι.

Αντενδείξεις:

Απαγορεύεται σε άτομα που έχουν άσθμα και σε εγκύους. Σε μεγάλες ποσότητες προκαλεί ερεθισμό και κοκκίνισμα του δέρματος, πονοκέφαλο και ερεθισμό της βλεννογόνου. Στα μικρά παιδιά μπορεί να προκαλέσει κλείσιμο του λαιμού και δυσκολία στη αναπνοή.
Απαγορεύονται σε όσους κάνουν ομοιοπαθητική θεραπεία γιατί αναστέλλουν τη δράση των ομοιοπαθητικών φαρμάκων.
Ορισμένοι συγγραφείς ανέφεραν ότι η μέντα μπορεί να προκαλέσει ηπατικές ασθένειες (ασθένεια του ήπατος), ενώ άλλοι αναφέρουν ότι προστατεύει από ηπατική βλάβη που προκαλείται από βαρέα μέταλλα.

Η παρουσίαση των βοτάνων σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί συνταγή και έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα.

Καλλιέργεια Πολλαπλασιασμός:

Η μέντα εγκλιματίζεται εύκολα σε κήπους και σε γλάστρες, η καλλιέργεια της είναι εύκολη μιας και αναπτύσσεται σε όλων τον ειδών τα εδάφη αν και προτιμά τα καλά στραγγιζόμενα, γόνιμα, πλούσια σε οργανική ύλη, αργιλώδη και ημί-ηλιόλουστα σημεία, το ΡΗ να είναι ανάμεσα στο 6 με 7,5, θέλει μέτριο πότισμα, της θερμές όμως μέρες θέλει τακτικά και συχνά ποτίσματα. Είναι σκληρό φυτό αντέχει σε ασθένειες και σε χαμηλές θερμοκρασίες μέχρι -15°C, αν και ιδανική είναι γύρω στους 17°C.

Η Mentha piperita Μέντα η πιπερώδης πολλαπλασιάζετε κυρίως με διαίρεση ριζώματος το Φθινόπωρο και την Άνοιξη, αλλά και με μοσχεύματα, ο πολλαπλασιασμός με σπόρο δεν συνίσταται λόγω της μικρής βλαστικότητας.

Προσβάλλεται από αφίδες, νηματώδες και μυκητολογικές ασθένειες από την πολύ υγρασία, τα μαύρα στίγματα στα φύλλα δηλώνουν την έλλειψη νερού.

Η κατανομή των αδενώδη και των μη αδενώδη τριχωμάτων παρουσιάζει μεγάλη ποικιλομορφία στην κάλυψη των διαφόρων τμημάτων του φυτού, όχι μόνο όσον αφορά τη μεταξύ τους αναλογία αλλά και την ποικιλομορφία μεταξύ των ειδών και ακόμα ανάμεσα στις δύο πλευρές των οργάνων όπως στα φύλλα, στα βράκτια, στα σέπαλα και τα πέταλα. Μπορούν να εμφανίζονται σε μία των φύλλων μόνο ή και στις δύο, ομοιόμορφα ή και ανομοιόμορφα.

Στο είδος Mentha X piperita (κοινώς μέντα), υπάρχουν μεγάλες διαφορές ως προς την κατανομή των αδένων αλλά και στις περιοχές όπου οι αδένες είναι ενεργοί. Οι διαφορές αυτές δεν εστιάζονται μόνο μεταξύ της αποαξονικής και προσαξονικής επιφάνειας των φύλλων αλλά και μεταξύ της κορυφής και της βάσης του φύλλου. Υπάρχουν διπλάσιοι σε αριθμό αδένες στην αποαξονική επιφάνεια και περισσότεροι αδένες στη βάση και στο μέσο του φύλλου σε σχέση με την κορυφή.