Sorbus domestica Σουρβιά Σορβιά, αγριοκυδωνιά

Sorbus domestica Σουρβιά Σορβιά

Τα Sorbus domestica Σουρβιά Σορβιά, αγριοκυδωνιά ή αλλιώς Όον, οι σουρβιες στα αρχαία, πριν ωριμάσουν έχουν στυφή γεύση, είναι έτοιμα για συλλογή αργά το φθινόπωρο όταν αποκτήσουν καφέ χρώμα, συνήθως συλλέγονται άγουροι και αφήνονται να ωριμάσουν σε θερμοκρασία δωματίου για 1-3 εβδομάδες. Στην Ελλάδα όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη το θεωρούσαν ιερό δέντρο Οι Κέλτες πίστευαν πως το ξύλο της σορβιάς πολεμούσε και φυλάκιζε τα κακά πνεύματα, ενώ στην ελληνική μυθολογία του αποδίδονται μαντικές ικανότητες, όπως αναφέρετε ότι ο μάντης Τειρεσίας μπορούσε να διαβάζει το μέλλον χάρη στο ραβδί από ξύλο σορβιάς που κρατούσε, δώρο της θεάς Αθηνάς.

Επιστημονική ονομασία: Sorbus domestica L. 1753

Συνώνυμα: Pyrus sorbus Gaertn. Mespilus domestica (L.) All.

Κοινές ονομασίες: Αγριοκυδωνιά, Ήμερη σορβιά, οικιακή σορβιά, σκουρουχά σορβιά, Σόρβος, Σόρβον, Σούρβο, Σκαρούσα, Σκαρουχιά, Αβγαριά, Σορβιά οικιακή, Σουρπιά, Ούβα, Αυγαριά, Τροκκιά, Αγριομηλιά.

Περιγραφή, Βιότοπος:

Η αγριοκυδωνιά ανήκει στην οικογένεια των Rosaceae, είναι φυλλοβόλο δένδρο μεσαίου μεγέθους με ύψος 15-20 μέτρα με στρογγυλή κόμη, με γκρίζο και λείο κορμό, ισχυρό πασαλώδες ριζικό σύστημα.

Τα φύλλα είναι κατ’ εναλλαγή, σύνθετα, φτερωτά με σχεδόν άμισχα φυλλάρια, λογχοειδή, οδοντωτά με τριχωτή την κάτω επιφάνεια.

Τα άνθη είναι όρθιοι λευκοί κόρυμβοι, με 5 πέταλα. Εποχή ανθοφορίας από Απρίλιο – Ιούνιο.

Οι καρποί είναι πράσινο-κίτρινα με κόκκινες αποχρώσεις στα σημεία που το βλέπει ο ήλιος μικρές ράγες 2 εκ. μοιάζουν με αχλάδια ή μικρά μήλα. Χρειάζονται μια περίοδο υπερωρίμανσης για να αποκτήσουν καφέ χρώμα και να γίνουν γλυκά και εδώδιμα.

Η Sorbus domestica ευδοκιμεί σε όλη την Ελλάδα σε υψόμετρο από 0-800 μ. σε δάση, κυρίως μέσα σε δρυοδάση, σε ξέφωτα δασών, σε ηλιόλουστες τοποθεσίες και σε βαθιά και γόνιμα εδάφη.

Σε πολλές περιοχές της Μακεδονίας και της Θράκης τα κάλαντα της παραμονής της Πρωτοχρονιάς λέγονται “σούρβα”.

Σούρβα οι καρποί της σουρβιάς

Τα σούρβα πριν ωριμάσουν έχουν στυφή γεύση, είναι έτοιμα για συλλογή αργά το φθινόπωρο όταν αποκτήσουν καφέ χρώμα, συνήθως συλλέγονται άγουροι και αφήνονται να ωριμάσουν σε θερμοκρασία δωματίου για 1-3 εβδομάδες.
Τα σούρβα χρησιμοποιούνται σε μαρμελάδες, σε γλυκά, σε χυμούς και σε μπράντι, ενώ σε κάποιες χώρες παρασκευάζεται ένα είδος μηλίτη.

Θεραπευτικές ιδιότητες, Συνίσταται

Οι καρποί της σορβιάς περιέχουν, ανάμεσα σε άλλες ουσίες, τανίνη, βιταμίνη C και υδροκυανικό οξύ (το οποίο εξαφανίζεται με το μαγείρεμα). Βοηθά στην έκκριση των γαστρικών υγρών ενώ καταπολεμά την έλλειψη της όρεξης.

Τα σούρβα έχουν χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν εμπειρικά σε πολλές περιοχές της Ευρώπης σαν αντιοξειδωτικός παράγοντας σε ποτά και στην παραδοσιακή ιατρική σαν υπογλυκαιμικό και προληπτικό των δευτερογενών συμπτωμάτων του διαβήτη.

Τα τελευταία χρόνια μελετάται η χημική σύσταση σε συνδυασμό με τις φαρμακολογικές ιδιότητες του καρπού της σορβιάς. Η δράση τους στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του διαβήτη τύπου 2, καθώς των υπογλυκαιμικών ιδιοτήτων του σε σχέση με την αντιοξειδωτική δύναμη των ενώσεων που περιέχονται είναι εντυπωσιακή.

Τα άνθη της χρησιμοποιούνται σαν αφέψημα ή έγχυμα για τον καθαρισμό του οργανισμού, σαν διουρητικά, στην αντιμετώπιση κολικών και του βήχα.

Η παρουσίαση των βοτάνων σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί συνταγή και έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα.

Με το ξύλο της σορβιάς έφτιαχναν καρδάρες για το βούτυρο, ώστε να εξασφαλίσουν πως δεν θα το στοιχειώσουν οι μάγισσες ή οι νεράιδες.

Καλλιέργεια

Η Sorbus domestica είναι ανθεκτική στις χαμηλές θερμοκρασίες και στα ορεινά κλίματα. Για την καλλιέργεια της χρειάζονται έδαφος με καλή αποστράγγιση και προσήλιο ή ελαφρά σκιαζόμενο μέρος. Φυτεύονται στην οριστική τους θέση το φθινόπωρο ή την άνοιξη.

Πολλαπλασιασμός

Ο πολλαπλασιασμός γίνεται κυρίως με παραφυάδες αλλά γίνεται και με σπόρους που περιέχονται μέσα στους καρπούς. Η σπορά γίνεται τον Οκτώβριο, σε κασόνι ψυχρού υποστρώματος ή στο ύπαιθρο, σε γαβάθες που περιέχουν ένα μείγμα κατάλληλο για σπόρους. Μετά από ένα χρόνο, τον Οκτώβριο, τα νεαρά φυτά μεταφυτεύονται σε φυτώριο, όπου καλλιεργούνται για 2-4 χρόνια και μετά φυτεύονται στην οριστική τους θέση.

Πηγή: www.ellinikabaharika.gr, delta-trees.blogspot.gr, Photography flickr.com, Author Vasile Cotovanu, Taken on July 10, 2009 & Photography flickr.com, Author Ettore Balocchi, Taken on October 3, 2010, Photography Wikimedia Commons, Author BotBln Date 13:27, 13 September 2006, Photography Wikimedia Commons, Author Ayacop Date 30 Απριλίου 2006 στις 11:56