Rhus coriaria Ρούδι ή Σουμάκ
Rhus coriaria Ρούδι ή Σουμάκ
Το Rhus coriaria Ρούδι ή Σουμάκ είναι ένας θάμνος, της οικογένεια των Anacardiaceae, όπως επίσης ο Pistacia lentiscus σχίνος, η Pistacia terebinthus κοκορεβιθιά, ο Cotinus coggygria κότινος και εξαπλώνεται σε όλη σχεδόν τη Μεσόγειο, κυρίως στην Σικελία, νότιο Ιταλία και σε περιοχές της Μέσης Ανατολής όπως το Ιράν. Στην Ελλάδα απαντάται συχνά ως αυτοφυής στην ηπειρωτική χώρα, συνήθως σε άγονα ή βαθιά και καλά στραγγιζόμενα εδάφη, σε περιοχές με υψόμετρο από 0 έως 800 μέτρα. Γνωστό από τα αρχαία χρόνια στον ελλαδικό χώρο, αναφερόμενο ως “ρους” από τον Θεόφραστο και “βυρσοδεψική ρους” από τον Διοσκουρίδη. Στην αρχαία Ρώμη οι καρποί του φυτού βράζονταν, στραγγίζονταν και μέσω της συμπίεσης εξάγονταν τα αιθέρια έλαιά τους. Στη συνέχεια τα έλαια αναμειγνύονταν με ελαιόλαδο ή ξύδι.
Επιστημονική ονομασία: Rhus coriaria L.
Συνώνυμα: Rhus amoena Salisb., Rhus ornifolia Pall., Rhus sumac Targ., Toxicodendron coriaria (L.) Kuntze
Ελληνική ονομασία: Ρους ο βυρσοδεψικός
Κοινές ονομασίες: Ρούδι, Σουμάκι, Πλατύφυλλο ρούδι, Πούδι βυρσοδέψη, Σικελικό, Βρύσο, Βυρσιά, Elm-Leaved Sumach, Sicilian sumac, Tanner’s sumach
Ετυμολογία: Η ονομασία Ρούδι προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη ρους ενώ η ονομασία σουμάκι από την αραβική summaq που σημαίνει κόκκινο.
Περιγραφή:
Το Ρούδι είναι ένας ειθαλής ή σπάνια φυλλοβόλος θάμνος ή μικρό δέντρο, της οικογένειας των Anacardiaceae, με ύψος 1 έως 3 μέτρα ύψος, κλαδίσκοι με λεπτό χνούδι, όλο το φυτό παράγει ένα γαλακτώδες υγρό.
Τα πράσινα φύλλα είναι εναλλασσόμενα, σύνθετα, περιττόληκτα δερματώδη, τα 7-15 φυλλάρια είναι ωοειδή έως επιμήκη, με περίμετρο έντονα οδοντωτή, μήκους 1-5 εκ. και με λεπτό χνούδι. Το φύλλωμα το φθινόπωρο γίνεται κόκκινο-πορτοκαλί.
Τα λευκο-πρασινωπά άνθη του φυτού είναι μικρά, χνουδωτά, με 5 πέταλα, φύονται σε όρθιες φόβες, με μήκος 10-20 εκατοστά. Περίοδος ανθοφορίας από το Μάϊο έως και τον Αύγουστο.
Ο καρπός είναι μικρή υποσφαιρική, τριχωτή δρύπη, με καστανο-πορφυρό χρώμα στην ωρίμανση, φύονται σε πυκνά μπουκέτα, στα τέλη του καλοκαιριού.
Εδωδιμότητα-Τοξικότητα:
Η κύρια χρήση του φυτού σήμερα είναι η παραγωγή του μπαχαρικού σουμάκι ή σουμάκ, που χρησιμοποιείται ευρέως στην κουζίνα της ανατολής όπου πολλές φορές το χρησιμοποιούν αντί για λεμόνι ή ξύδι. Το τριμμένο σουμάκ έχει ξινή γεύση, ευχάριστο άρωμα, είναι ελάχιστα καυτερό, κατάλληλο για σαλάτες και κρέας.
Οι καρποί του είναι μικροί και όταν ωριμάσουν και αποξηραθούν δίνουν το μπαχαρικό σουμάκι το οποίο έχει βυσσινί χρώμα, αναμιγνύονται με αλάτι και αποτελούν το πολύ δημοφιλές μπαχαρικό.
Για την παρασκευή του μείγματος Za’atar αναμιγνυόνται τριμμένο σουμάκ με διάφορα αρωματικά φυτά όπως ρίγανη, θυμάρι, βασιλικό και άλλα.
Τοξικότητα:
Προσοχή στις ποσότητες κατανάλωσής του γιατί περιέχει ουσίες που μπορεί να προκαλέσουν σε ορισμένα άτομα ερεθισμούς και αλλεργικές αντιδράσεις.
Μελισσοκομικό φυτό:
Το Ρούδι ανθίζει από τον Ιούνιο έως και τον Αύγουστο και δίνει νέκταρ στις μέλισσες οι οποίες το μετατρέπουν σε ένα ανοιχτόχρωμο μέλι με λεπτό άρωμα και ιδιαίτερη γεύση.
Χρήσεις:
Τα φύλλα και ο φλοιός χρησιμοποιούνται παραδοσιακά στη βυρσοδεψία και περιέχουν 24% ταννικό οξύ.
Βαφές διαφόρων χρωμάτων όπως, κόκκινο (από τους καρπούς), κίτρινο (από το φλοιό του κορμού), μαύρο (από το φλοιό του κορμού) και καφέ (από το φλοιό της ρίζας), μπορούν να γίνουν από διαφορετικά μέρη του φυτού.
Το λάδι που εξάγεται από τους σπόρους μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή κεριών.
Στην Αμερική οι Ινδιάνοι έφτιαχναν από το φυτό ένα ποτό που έμοιαζε με τη σημερινή μπύρα.
Θεραπευτικές ιδιότητες:
Το Μεσαίωνα το σουμάκ χρησιμοποιούνταν στη φαρμακευτική, κυρίως στις χώρες του Ισλάμ, όπου ήταν περισσότερο διαθέσιμο συγκριτικά με την Ευρώπη.
Το σουμάκι χρησιμοποιείται και στην παραδοσιακή ιατρική και βοηθά στην ευκοιλιότητα, σε γαστρεντερικές ενοχλήσεις, στο διαβήτη, είναι ορεκτικό, είναι διουρητικό.
Τα φύλλα και οι ρίζες του, βοηθούν την κυκλοφορία του αίματος και είναι καθαρτικές και αποτοξινωτικές.
Ως αφέψημα, χρησιμοποιείται για θεραπεία αιμοπτύσεως, χρόνιας διάρροιας, φλεγμονών, λαρυγγίτιδες, δήγματα φιδιών, στομαχόπονο και τραύματα.
Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως φυσικό αντιοξειδωτικό.
Ο φλοιός, είναι στυπτικός και αντιελμινθικός, ο φλοιός της ρίζας χολαγωγός, οι καρποί του για κολικούς, οι σπόροι για βήχα, δυσεντερία, πυρετό, ίκτερο, ελονοσία και ρευματισμούς.
Καλλιέργεια:
Το φυτό θα αναπτυχθεί σε οποιοδήποτε είδος εδάφους, είναι βαθύ και καλά στραγγιζόμενο, προτιμά πετρώδη και ασβεστολιθικά εδάφη.
Πολλαπλασιάζεται πολύ εύκολα με σπόρους, μοσχεύματα και παράρριζα.
Πηγή: biokipos.blogspot.com, www.novagreen.gr, pfaf.org, illustration
Σου αρέσει αυτή τη δημοσίευση; Μοιράσου το με φίλους!
Δείτε επίσης:
