Marasmius oreades Εδώδιμα Άγρια Μανιτάρια

Marasmius oreades Μαράσμιος ο ορειάδης

Marasmius oreades
Μαράσμιος ο ορειάδης

Το κοινό, εδώδιμο εξαιρετικά νόστιμο, Marasmius oreades Μαράσμιος ο ορειάδης, καρποφορεί σχεδόν όλο το χρόνο, σε λιβάδια, ανάμεσα στο χορτάρι, σε ξέφωτα, σε άκρες δασών, σε ομάδες πολλών ατόμων και σχηματίζουν μεγάλους κύκλους.

Συστηματική ταξινόμηση:
Phylum (Συνομοταξία) : Basidiomycota
Class (Ομοταξία) : Agaricomycetes
Order (Τάξη) : Agaricales
Family (Οικογένεια): Marasmiaceae
Genus (Γένος) : Marasmius
Species (Είδος) : M. oreades

Επιστημονική ονομασία: Marasmius oreades (Bolton) Fr (1836)

Συνώνυμα: Agaricus coriaceus Lightf., Agaricus pratensis Huds., Agaricus oreades Bolton , Agaricus pseudomouceron Bull. [as ‘pseudo-mouceron’] , Collybia oreades ( Bolton ) P. Kumm. , Scorteus oreades ( Bolton ) Earle.

Ελληνική ονομασία: Μαράσμιος ο ορειάδης.

Αγγλικές ονομασίες: Fairy ring mushroom, Fairy ring champignon.

Ετυμολογία: Το όνομα του γένους Marasmius προέρχεται από την ελληνική λέξη μαρασμός, που σημαίνει «ξήρανση». Ο Elias Magnus Fries , διαχώρισε το γένους Marasmius από το παρόμοιο με λευκό αποτύπωμα σπορίων Collybia, με βάση την ικανότητα των Marasmius να αναγεννάται εάν επανυδατωθεί μετά το στέγνωμα. Ο Fries ονόμασε αυτό το χαρακτηριστικό marescence.
Η προέλευση του επίθετου oreades προέρχεται από τις Ωρεάδες ή Ωρεάδες, νύμφες, της ελληνικής μυθολογίας, των βουνών, κοιλάδων και χαράδρων.

Περιγραφή:

Το καπέλο του Marasmius oreades έχει διάμετρο από 2-5 εκατοστά, με σχήμα αρχικά καμπανόμορφο, σχεδόν επίπεδο αργότερα, με αμβλεία θηλή, με λιπαρή επιδερμίδα, λείο, σε αποχρώσεις του ωχρό-πορτοκαλί, ωχρό-καφετί σε υγρό καιρό και ωχρό-κρεμ σε ξερό περιβάλλον, περίμετρο συχνά οδοντωτή.

Τα ελάσματα είναι προσφυή με οδόντωση, πλατιά, αραιά, λευκωπά αρχικά, κρεμ αργότερα.

Το πόδι έχει ύψος 4-8 και διάμετρο 0,2-0,6 εκατοστά, κυλινδρικό, σκληρό, ελαστικό και εύκαμπτο, με αντοχή στη στρέψη (1,5 στροφή), λευκωπό στη κορυφή, ωχρό-καφετί με λευκό μυκήλιο και συχνά ελαφρά πρησμένο στη βάση.

Σάρκα λευκή με ήπιο ευχάριστο άρωμα μανιταριού και με γεύση που θυμίζει καρύδι.

Το αποτύπωμα των σπόρων έχει χρώμα λευκό.

Ομοιότητες:

Το δαχτυλίδι της νεράιδας που δημιουργείται από τον Marasmius oreades είναι συχνά ασαφές και δεν μπορεί πάντα να χρησιμεύσει ως τρόπος αναγνώρισης του μανιταριού. Αναγνωρίζεται καλύτερα με έναν συνδυασμό χαρακτηριστικών:

Οικότοπος στο γρασίδι.
Αραιά λευκά ελάσματα που είναι προσκολλημένα στο πόδι αλλά δεν τρέχουν κάτω από αυτό.
Λευκό αποτύπωμα σπορίων.
Καπέλα που έχουν πλατύ σχήμα καμπάνας ή έχουν κεντρικό εξόγκωμα.
Σκληρό, εύκαμπτο πόδι, με αντοχή στη στρέψη (1,5 στροφή).

To ύποπτο τοξικότητας, Marasmius collinus, καρποφορεί στον ίδιο βιότοπο, συνήθως σε μικρές ομάδες, έχει πιο ανοικτόχρωμο καπέλο, πιο πυκνά ελάσματα, κούφιο, λείο, υπόλευκο και πολύ εύθραυστο πόδι και σάρκα με αδύνατη μάλλον δυσάρεστη φρουτώδης οσμή.

Το Marasmius wynneae καρποφορεί κυρίως σε οξιές, όχι σε λιβάδια.

Το διαδεδομένο, τοξικό, Clitocybe rivulosa = Clitocybe dealbata, καρποφορεί καλοκαίρι και φθινόπωρο και σε λιβάδια και έχει πυκνά ελάσματα, ελαφρώς κατερχόμενα.

Το κοινό, εδώδιμο, Gymnopus dryophilus, καρποφορεί σε δασικές εκτάσεις και έχει πυκνά ελάσματα και καφέ-πορτοκαλί πόδι.

Το Agrocybe praecox εκτός των άλλων έχει ελάσματα που γίνονται σκούρα καφέ και δακτυλίδι στο πόδι.

Το Pathyrella candolleana έχει ελάσματα αρχικά λευκά αλλά γρήγορα γίνονται γκρίζο-βιολετί ή πορφυρό-καφετιά.

Μερικά είδη από τα γένη των Collybia, Marasmiellus, Micromphale και Strobilurus είναι επίσης παρόμοια.

Μαγείρεμα:

Το Marasmius oreades είναι ένα εκλεκτό βρώσιμο μανιτάρι Τα μανιτάρια έχουν γλυκιά γεύση γιατί περιέχουν τρεαλόζη που είναι ένα είδος σακχάρου. Αυτή η γλυκιά γεύση του το κάνει κατάλληλο για να προστεθεί σε αρτοσκευάσματα όπως τα μπισκότα αλλά και σε σοκολάτες. Χρησιμοποιείται επίσης σε φαγητά όπως ομελέτες και σούπες. Είναι επίσης υπέροχα ως βάση για σάλτσες για πιάτα ζυμαρικών.

Το πόδι επειδή είναι ινώδη δεν τρώγεται αλλά αποξηραίνεται και γίνεται σκόνη όπου χρησιμοποιείται σαν μπαχάρι.

Συντήρηση:

Συντηρείται εύκολα και για μεγάλο χρονικό διάστημα αποξηραμένο χωρίς να χάσει τις οργανοληπτικές του ιδιότητες.

Σχόλια:

Ένας πιθανός λόγος για τον οποίο αυτό το μανιτάρι έχει τόσο γλυκιά γεύση οφείλεται στην παρουσία τρεαλόζης , ενός τύπου σακχάρου που επιτρέπει στο M. oreades να αντιστέκεται στον θάνατο με αποξήρανση.

Όταν εκτίθεται στο νερό μετά την πλήρη ξήρανση, η τρεαλόζη χωνεύεται καθώς τα κύτταρα αναβιώνουν πλήρως, προκαλώντας την εκ νέου έναρξη των κυτταρικών διεργασιών, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας νέων σπορίων.

Η τρεαλόζη προφανώς δρα ως ξηροπροστατευτικό για τους μύκητες, αποτρέποντας τη βλάβη καθώς τα κύτταρα στεγνώνουν.

θα πρέπει, φυσικά, να λάβετε υπόψη το περιβάλλον στο οποίο αναπτύσσεται το μανιτάρι. Οποιοδήποτε μανιτάρι αναπτύσσεται σε γκαζόν με φυτοφάρμακα ή ζιζανιοκτόνα δεν πρέπει να συλλεχθεί προς κατανάλωση.

Δεν πρέπει να τρώτε ένα μανιτάρι αν δεν είστε σίγουροι για τις συνθήκες του υποστρώματος στο οποίο αναπτύσσεται. Πολλοί μύκητες συσσωρεύουν τοξίνες και τις απαλλάσσουν με το να τις εκτοξεύουν πάνω από το έδαφος στα καρποφόρα σώματά τους.

Το μοτίβο ανάπτυξης των Marasmius oreades είναι επίσης ενδιαφέρον. Αναπτύσσεται σχεδόν πάντα σε κυκλικό μοτίβο, και ονομάζεται δαχτυλίδι νεράϊδων.

Στην Ευρώπη τα νεράϊδο-δαχτυλίδια πήραν το όνομά τους, τα παλιά χρόνια, όταν οι άνθρωποι έβρισκαν αυτά τα δαχτυλίδια από μανιτάρια σε ξέφωτα και λιβάδια στα δάση. Προφανώς πίστευαν πως πρέπει να υπήρχαν κάποιες νεράιδες ή καλικάτζαροι που έκαναν τους μαγικούς χορούς τους κατά τη διάρκεια της νύχτας, μέσα και έξω από αυτά.

Εάν το υπόστρωμα είναι απόλυτα ομοιογενές, δηλαδή αποτελείται από ακριβώς τα ίδια θρεπτικά συστατικά παντού, αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα έναν τέλειο κύκλο. Οι δακτύλιοι και τα τόξα σχηματίζονται καθώς το μυκήλιο ενός μύκητα αναπτύσσεται προς τα έξω από το σημείο προέλευσής του, εξαντλώντας την τροφή του καθώς εξαπλώνεται, σχηματίζοντας δακτύλιο εάν οι συνθήκες του εδάφους είναι σχετικά ομοιόμορφες και τόξα εάν δεν υπάρχουν εμπόδια. Μικρές παραλλαγές στο υπόστρωμα μπορεί να ευθύνονται για διαφορετικούς ρυθμούς ανάπτυξης σε διαφορετικά μέρη του κύκλου, καθιστώντας το λιγότερο στρογγυλό.

Μπορείτε επίσης να παρατηρήσετε ότι το κέντρο του δαχτυλιδιού έχει συχνά διαφορετικό χρώμα από το εξωτερικό του. Στην πραγματικότητα, τα χρώματα είναι διαφορετικά επειδή ο μύκητας έχει εξαντλήσει τα θρεπτικά συστατικά στο κέντρο, επηρεάζοντας έτσι αρνητικά την ανάπτυξη του γρασιδιού στην άμεση περιοχή όπου αναπτύσσεται.

Καθώς ο μύκητας πεθαίνει στο κέντρο, επιστρέφει θρεπτικά συστατικά στο έδαφος, επηρεάζοντας τελικά θετικά την ανάπτυξη του γρασιδιού.

Τα μανιτάρια μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αξιολόγηση του επιπέδου της περιβαλλοντικής ρύπανσης και για την αποκατάσταση του μολυσμένου εδάφους με μέταλλα. Επίσης, πολλές μελέτες πραγματοποιήθηκαν για την αξιολόγηση του πιθανού κινδύνου για την ανθρώπινη υγεία από την κατάποση μανιταριών που περιέχουν βαρέα μέταλλα.

Ο συντελεστής βιομετατροπής των βαρέων μετάλλων αντιπροσωπεύει το επίπεδο συγκέντρωσης μετάλλων στο σώμα των μανιταριών που συσχετίζεται με το μεταλλικό στοιχείο στο έδαφος στο οποίο αναπτύσσεται ο μύκητας και έχει τις υψηλότερες τιμές στα είδη Marasmius oreades για το βισμούθιο (Bi) και τιτάνιο (Ti).

Πολυάριθμα δεδομένα σχετικά με την περιεκτικότητα σε μέταλλα σε μυκητιακά καρποφόρα σώματα είχουν δημοσιευθεί και οι αναφερόμενες για τις συγκεντρώσεις μετάλλων ποικίλλουν σε μεγάλο εύρος μεταξύ των ειδών μανιταριών, λόγω πολλών παραγόντων που επηρεάζουν τη συσσώρευση τιμή.

Τα μέταλλα κατανέμονται άνισα εντός του καρποφόρου σώματος, οι υψηλότερες συγκεντρώσεις έχουν παρατηρηθεί στο τμήμα που σχετίζεται με το σχηματισμό των σπόρων, αλλά όχι στα σπόρια, χαμηλότερη περιεκτικότητα στο υπόλοιπο καπέλο και το χαμηλότερο επίπεδο στο πόδι.

Επίσης, υψηλό επίπεδο συγκέντρωσης μετάλλων παρατηρήθηκε κοντά σε περιοχή μολυσμένη με μέταλλα και σε μεταλλουργεία.

Η πυκνότητα και το βάθος του μυκηλίου που ζει στο έδαφος για αρκετούς μήνες ή και χρόνια επηρεάζει την περιεκτικότητα σε μέταλλα στα καρποφόρα σώματα.

Επίσης, οι ιδιότητες του εδάφους, όπως το pH, το δυναμικό οξειδοαναγωγής, η περιεκτικότητα σε οργανική ουσία, η ορυκτολογία αργίλου, η ικανότητα ανταλλαγής κατιόντων της φάσης του εδάφους, ο ανταγωνισμός με άλλα μεταλλικά ιόντα και η σύνθεση των συγκεντρώσεων του εδαφικού διαλύματος επηρεάζουν την απορρόφηση μετάλλων από τα μανιτάρια.

Επειδή οι μακρομύκητες αποτελούν αναπόσπαστο μέρος των δασικών οικοσυστημάτων, μερικές φορές η μεταφορά μετάλλων από έδαφος σε μυκήλιο εξαρτάται από τη σχέση μεταξύ του μυκηλίου και των συμβιωτικών φυτών που επηρεάζουν την απορρόφηση και τη μετατόπιση των στοιχείων.

Το γένος Marasmius

Το Marasmius είναι ένα γένος μανιταριών της οικογένειας των Marasmiaceae. Ορισμένα γνωστά πρώην μέλη του Marasmius, όπως ο M. alliaceus , έχουν μετακινηθεί στο νέο γένος Mycetinis. Μερικά άλλα έχουν επαναταξινομηθεί ως Rhizomarasmius ή Gloiocephala. Το πρώην M. androsaceus θεωρείται πλέον ότι ανήκει στο γένος Gymnopus.

Το Marasmius είναι ένα γένος μανιταριών με είδη συχνά μικροσκοπικά που μπορεί να παραβλεφθούν από τους συλλέκτες. Ωστόσο, παίζουν ουσιαστικό σαπροβικό ρόλο στα δασικά οικοσυστήματα, βοηθώντας στη διάσπαση του στρώματος φύλλων του δασικού εδάφους. Στην πραγματικότητα, το στρώμα φύλλων, ιδιαίτερα σε δάση βελανιδιάς, είναι συχνά γεμάτο με μανιτάρια Marasmius, ακόμη και όταν οι συνθήκες είναι εξαιρετικά ξηρές και ζεστές.

Παρά το μικροσκοπικό τους μέγεθος, πολλά είδη Marasmius είναι ανθεκτικά μανιτάρια. Σε ξηρές συνθήκες αυτά απλώς συρρικνώνονται και περιμένουν την επόμενη βροχή. Μπορείτε να τα βρείτε σε αυτήν την κατάσταση, αν πέσετε στο έδαφος και κοιτάξετε προσεκτικά τα φύλλα ή τις βελόνες, αναζητώντας λεπτούς μίσχους με μικροσκοπικά, ξεραμένα καπέλα μανιταριών. Εάν στη συνέχεια πάρετε τα μανιτάρια στο σπίτι και τα ρίξετε στο νερό, συνήθως επανέρχονται στην κανονική τους μορφή.

Ο μυκητολογικός όρος για την αναζωογονητική τους αυτή ιδιότητα είναι “marcescence“.

Εκτός από το “marcescence” τα Marasmius αναγνωρίζονται από το λευκό αποτύπωμα σπορίων, τα μικροσκοπικά έως μικρά, επίπεδα προς κυρτά (όχι κωνικά) καπέλα, τα συχνά δύσκαμπτο πόδι τους, το βιότοπος τους, σε βελόνες ή απορρίμματα φύλλων ή ξυλώδη υπολείμματα αλλά και τα μικροσκοπικά χαρακτηριστικά. Ακόμα κι έτσι, η σύγχυση με τα Collybioid μανιτάρια , τα μανιτάρια του γένους Mycena και πολλές άλλες ομάδες είναι λίγο πολύ δεδομένη όταν πρόκειται για την αναγνώριση των μαρασμιοειδών ειδών.

Η αναγνώριση των Marasmioid μανιταριών εξαρτάται μερικές φορές από τη μικροσκοπική εξέταση , αν και ορισμένα είδη έχουν χαρακτηριστικά χρώματα, υφές, οσμές και γεύσεις για να περιορίσουν τις πιθανότητες. Ό,τι κι αν κάνετε, μην διαλέξετε ένα μικροσκοπικό μαρασμιοειδές μανιτάρι και περιμένετε να το αναγνωρίσετε. Θα χρειαστείτε πολλά—πολλά ακόμη—για να αξιολογήσετε διάφορα χαρακτηριστικά. Και φροντίστε να σημειώσετε το βιότοποτων μανιταριών σας, πολλά είδη περιορίζονται σε ορισμένα υποστρώματα και οικοσυστήματα.