Asperula odorata Ασπερούλα

Το βότανο Asperula odorata Ασπερούλα προτιμά τα σκιερά, υγρά και πλούσια εδάφη, φύεται σε δάση πλατύφυλλων ειδών, κυρίως κάτω από οξιές αλλά και σε ξέφωτα δασών, σε περιοχές της Βόρειας Ελλάδας έως και την Θεσσαλία.

Επιστημονική ονομασία: Asperula odorata L. 1753

Συνώνυμα: Galium odoratum ( L. ) Scop., Asperula odora Salisb., Galium matrisylva F.H.Wigg., Asperula matrisylva Gilib.

Ελληνική ονομασία: Ασπερούλα η εύοσμη, Τραχύδιον το εύοσμο

Κοινές ονομασίες: Μαυροσάκι, Μαυροξάχι, Woodruff, Woodward, Waldmeister, Sweet woodruff, Wild baby’s breath, Master of the woods

Ετυμολογία: Το όνομα του φυτού προέρχεται από το λατινικό «asper» που σημαίνει τραχύ και την κατάληξη «ula» που σημαίνει μικρό θηλυκό.

Περιγραφή:

Η Ασπερούλα είναι μια πολυετής πόα, της οικογένειας των Rubiaceae, με βλαστό τετράγωνο, με ύψος 30-50 εκατοστά, με ευχάριστο, γλυκό άρωμα και με ρίζωμα λεπτό και έρπον.

Τα μικρά φύλλα της έχουν σχήμα λογχοειδή-προμήκη, σε σπόνδυλους, 6-8, είναι λεία, τραχιά χείλη, με πολύ μικρά αγκάθια στις άκρες και θαμπά, με μήκος 2-4 εκατοστά

Τα λευκά άνθη της φύονται σε ταξιανθίες κόρυμβους, έχουν κωδωνοειδή σχήμα, 4 πέταλα Περίοδος ανθοφορίας από τον Απρίλιο έως τον Ιούνιο

Ο καρπός 2-4 χιλιοστά, αποτελείται από δύο σφαιροειδή καρπίδια με αγκιστροειδείς τρίχιες.

Σύσταση

Το φυτό περιέχει κουμαρίνες ή οποίες βρίσκονται σε μεγάλες ποσότητες μέσα στο φυτό και έχουν υπνωτικές και ναρκωτικές ιδιότητες, ταννίνες, ανθρακινόνες και φλαβονοειδή.

Περιέχει επίσης ασπερουλοσίδιο το οποίο αναδίδει οσμή κουμαρίνης η οποία είναι γλυκιά όταν ξεραθεί το φυτό, ανθρακινόνες, φλαβονοειδή, ιριδοειδή (βιοχημικές ουσίες που παράγει το φυτό ως άμυνα κατά της μόλυνσης και άλλων απειλών), τανίνη, κιτρικό οξύ και ρουβιχλερικό οξύ. Η κουμαρίνη

Θεραπευτικές ιδιότητες

Θεωρείται τονωτικό βότανο με ελαφρά διουρητικές, καθαρτικές, διαλυτικές, εφιδρωτικές και αντιφλεγμονώδεις δράσεις, έχει ιδιότητες στυπτικές, τονωτικές και αντισηπτικές. Είναι ένα καλό βότανο στη θεραπεία των κιρσών και της φλεβίτιδας, για την επούλωση πληγών, μελανιών και φλεγμονών. Λόγω της κουμαρίνης και των φλαβονοειδή που περιέχει η ασπερούλα, ενισχύουν τα τριχοειδή αγγεία και το κάνουν χρήσιμο για περιπτώσεις φλεβίτιδας και κιρσών.

Συνίσταται στην αρχή της λιθιάσεως νεφρού και χοληδόχου κύστης, σε οδυνηρά έμμηνα, νευραλγίες. Επίσης είναι χρήσιμο κατά του ικτέρου, είναι χωνευτικό γιατί διευκολύνει την πέψη, ηρεμιστικό κι πολύ ευεργετικό σε περιπτώσεις αϋπνίας.

Εξωτερικά ως κατάπλασμα το φυτό κοπανισμένο χρησιμοποιείται σε κεφαλόπονους, τραύματα και χτυπήματα.

Στην ομοιοπαθητική χρησιμοποιούν το φυτό για την παρασκευή ενός βάμματος που χρησιμοποιείται εναντίον της μητρίτιδας.

Παρασκευάζεται

Ως έγχυμα, σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό, ρίχνουμε δύο κουταλάκια του γλυκού ξηρό βότανο, το σκεπάζουμε και το αφήνουμε για 10 λεπτά, σουρώνουμε και πίνουμε πρωί, βράδυ.

Ως αφέψημα, για εξωτερική χρήση, βράζουμε 30-50 γραμμάρια από το βότανο σε ένα λίτρο νερό για 5 λεπτά.

Ως κατάπλασμα, τα φρέσκα φύλλα αφού πολτοποιηθούν, χρησιμοποιούνται σε εξωτερικά τραύματα, σε φλεβίτιδα και κιρσούς.

Αντενδείξεις

Σε υψηλές δόσεις το βότανο μπορεί να προκαλέσει πονοκέφαλο, ίλιγγο ή υπνηλία λόγω της τοξικότητας της κουμαρίνης.

Η κατάχρηση κρασιού με ασπερούλα μπορεί να προκαλέσει διαταραχές μνήμης.

Άλλες χρήσεις

Γνωστή από το παρελθόν είναι η χρήση της ως αποξηραμένο φαρμακευτικό φυτό το οποίο σε αντίθεση με άλλα βότανα, αυξάνει την ένταση του άρωματος της.

Αυτός ήταν ο λόγος για τον οποίο στο παρελθόν την χρησιμοποιούσαν ευρέως για το στρώσιμο του σπιτιού ή της εκκλησίας, σαν χαλί στο πάτωμα και αρωματικό της ατμόσφαιρας. Την χρησιμοποιούσαν ακόμη για το γέμισμα των στρωμάτων και τον αρωματισμό των κλινοσκεπασμάτων.

Το βότανο χρησιμοποιείται ακόμη για σιρόπι, αρωματισμό μπύρας, σε μπράντι, λουκάνικα, ζελέ, μαρμελάδα, αναψυκτικά και παγωτά.

Η Ασπερούλα ακόμη δρα ως εντομοαπωθητικό και ειδικά εναντίον του σκώρου.

Πηγή: www.herb.gr/asperoula, Photo, Photo, Photo, Photo