Mentha spicata Δυόσμος

Οι Άραβες λατρεύουν το φυτό Mentha spicata Δυόσμος ωστόσο στην Ευρώπη γίνεται δημοφιλής μόλις τον 18ο αιώνα όταν οι Άγγλοι άρχισαν να τον καλλιεργούν στα περίχωρα του Λονδίνου και με αυτόν έφτιαχναν περίφημες σάλτσες.

Επιστημονική ονομασία: Mentha spicata L.

Συνώνυμα: Mentha viridis

Ελληνική ονομασία: Μίνθη η σταχυώδης

Κοινές ονομασίες: βάλσαμο

Περιγραφή, Βιότοπος:

Η Mentha spicata είναι ιθαγενές της Ευρώπης και της Νοτιοδυτικής Ασίας, ποώδη πολυετές αρωματικό φυτό με θαμνώδη ανάπτυξη που φτάνει σε ύψος έως 80 εκατοστά, έχει τετράγωνο βλαστό.

Τα φύλλα του είναι λογχοειδή, οδοντωτά, με ανάγλυφες νευρώσεις, εκπτύσσονται απευθείας από το βλαστό, έχουν ανοιχτό πράσινο χρώμα.

Τα άνθη είναι διατεταγμένα σε σπείρες ή δακτυλίους πολλά μαζί στις μασχάλες των φύλλων, το χρώμα τους είναι συνήθως λιλά-ροζ.

Ανθίζει από τον Ιούνιο μέχρι τις αρχές του φθινοπώρου, τα άνθη καλό είναι να αφαιρούνται για να αναπτύσσονται νέα φύλλα.

Στην Ελλάδα το φυτό Mentha spicata Δυόσμος απαντάτε σε όλη την έκταση της χώρας, συνήθως σε υγρά και ηλιόλουστα εδάφη, οι διαστάσεις του φυτού, το μήκος των φύλλων και η απόδοση σε αιθέριο έλαιο μεταβάλλονται σταδιακά κατά μήκος της εξάπλωσης του στον Ελλαδικό χώρο, έτσι στα νότια τμήματα της χώρας έχουμε μεγαλύτερη απόδοση σε αιθέριο έλαιο και μικρότερα φύλλα λόγω των μικρών ποσοστών βροχόπτωσης. Συλλέγονται τα φύλλα λίγο πριν την άνθιση, που έχουν το περισσότερο άρωμα και οι ανθισμένες κορυφές, συντηρούνται αποξηραμένα ή στη κατάψυξη για χειμερινή χρήση.

Συστατικά:

Περιέχει μινθέλαιο, μενθόλη, ιασμόνη, μεντόνη, ταννίνη, αλκοόλες, αλδεύδες, καρβόνη, γερανιόλη, διυδροκαρβόνη, βήτα-καροτένιο, ασβέστιο, νιασίνη και πολλές βιταμίνες και μέταλλα.

Εδωδιμότητα:

Το φυτό Mentha spicata Δυόσμος χρησιμοποιείται ως μυρωδικό στα γεμιστά, στους κεφτέδες, στα φαλάφελ, με αρνί και μοσχάρι, στο ψάρι, σε κρέμες, σαλάτες λαχανικών και φρούτων.

Ο δυόσμος χρησιμοποιείται σαν καρύκευμα ή αφέψημα, σαν αρωματικό, αλλά και στη σαπωνοποιία, τη μυροποιία, τη ζαχαροπλαστική κ.λπ. Έως και σήμερα χρησιμοποιείται σε φαγητά μεσογειακών χωρών, αρωματίζοντας σάλτσες, κρασιά, ξίδια. Ο δυόσμος αποτελεί συστατικό αρκετών κοκτέιλ με πιο γνωστό το mojito.

Προστίθεται σε προϊόντα στοματικής υγιεινής σε οδοντόκρεμες, σε στοματικά διαλύματα και φάρμακα για να τους δώσει ευχάριστη γεύση, αλλά και σε σαμπουάν και σαπούνια.

Οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν τη μέντα για δαγκώματα φιδιών, σκορπιών και τσιμπήματα εντόμων.

Ο δυόσμος απωθεί τα έντομα, τους αρουραίους και τα ποντίκια, παλιότερα χρησιμοποιούσαν ξερά φύλλα σαν εντομοαπωθητικό. Είναι άριστο μελισσοκομικό φυτό δίνοντας άφθονο νέκταρ και γύρη.

Θεραπευτικές ιδιότητες:

Ο δυόσμο ως φαρμακευτικό φυτό, σε μορφή τσαγιού χρησιμοποιείται κυρίως για τη θεραπεία των στομαχόπονων.

Το τσάι που γίνεται από τα φύλλα είναι σπασμολυτικό, τονωτικό, διεργετικό, αντιεμετικό, χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις αμυγδαλίτιδας, ουλίτιδας και φλεγμονές του ρινοφάρυγγα, ρινική συμφόρηση, δυσοσμία του στόματος, επίσης είναι στομαχικό, βοηθά στη καλή λειτουργία της χολής και στη πέψη, στην αποβολή των εντερικών αερίων, στη χρόνια γαστρίτιδα, επώδυνη εμμηνόρροια, και σε διάφορες άλλες μικρές ασθένειες.

Τα φρέσκα φύλλα του, αν τα τρίψουμε στις κλειδώσεις των χεριών και ποδιών, ανακουφίζουν από τους πόνους των ρευματισμών ενώ αν τα τρίψουμε στο μέτωπο σταματούν τον πονοκέφαλο.

Το αιθέριο έλαιο του δυόσμου έχει μελετηθεί και έχει αποδειχθεί ότι έχει κάποια αντιμυκητιακή δράση, αν και αυτή είναι λιγότερο ισχυρή απ’ ότι της ρίγανης, ενώ έχει μια κατευναστική επίδραση όταν χρησιμοποιούνται για την αϋπνία ή για μασάζ, ενώ σε μεγάλες ποσότητες είναι αναισθητικό και τοξικό.

Βάλε στο στόμα σου ένα φύλλο δάφνης για μία μέρα και θα σε προστατέψει από την κακοτυχία.

Αντενδείξεις:

Δεν επιτρέπεται σε όσους κάνουν ομοιοπαθητική θεραπεία γιατί αναστέλλουν τη δράση των ομοιοπαθητικών φαρμάκων.

Η παρουσίαση των βοτάνων σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί συνταγή και έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα.

Πηγή: en.wikipedia.org/wiki

Τρόποι παρασκευής:

Ως αφέψημα για το κρυολόγημα από 1 κουταλιά αποξηραμένη μέντα, λίγες σταγόνες λεμονιού, μέλι 2-3 φορές ημερησίως.

Ως αφέψημα για δυσπεψία από 1 κουταλιά ξερό δυόσμο με 1/2 κουταλιά χαμομήλι 1-2 φορές .

Ως δροσιστικό αφέψημα δυόσμου με χυμό λεμόνι.

Σαλάτα κινόα με δυόσμο

Υλικά:

1 φλιτζάνι κινόα
1 φλιτζάνι ψιλοκομμένη ντομάτα
2 φλιτζάνια ψιλοκομμένος μαϊντανό
½ φλιτζάνι δυόσμο, ψιλοκομμένο
1 φλιτζάνι ψιλοκομμένα πράσινα κρεμμυδάκια

Για τη σως:

½ φλιτζάνι χυμό λεμονιού
φλιτζανιού ελαιόλαδο
ξύσμα λεμονιού

Διαδικασία:

Ετοιμάζω το κινόα σύμφωνα με τις οδηγίες της συσκευασίας. Μόλις ψηθούν, αφήνω να κρυώσει σε θερμοκρασία δωματίου. Ανακατεύω τα συστατικά της σαλάτας.
Σε ένα βάζο με καπάκι προσθέτω τα υλικά της σως, ανακινώ καλά και περιχύνω τη σαλάτα.

Οι Αιγύπτιοι και οι Κινέζοι απέδιδαν σε αυτόν πολλές θεραπευτικές ιδιότητες, αλλά συνήθιζαν να αρωματίζουν και το νερό στο οποίο έκαναν μπάνιο.

Καλλιέργεια, Πολλαπλασιασμός:

Αναπτύσσονται εύκολα στα περισσότερα εδάφη, για τη καλλιέργεια της όμως επιθυμητά είναι τα δροσερά βαθιά και εύφορα ποτιστικά, πλούσια σε ασβέστιο, καλά λιπασμένα, καλά στραγγιζόμενα, να μην συγκρατούν πολύ υγρασία και με μεγάλη ηλιοφάνεια εδάφη, αν και τα καταφέρνει επίσης σε μερική σκιά με μικρότερη όμως παραγωγή αιθέριου ελαίου.

Ο πολλαπλασιασμός γίνεται κυρίως με το διαχωρισμό των θυσάνων ριζών, δηλαδή ξεριζώνεται ένα μέρος του φυτού και ξαναφυτεύεται σε άλλη θέση. Αυτή η διαδικασία γίνεται εύκολα σχεδόν οποιαδήποτε εποχή του χρόνου, αν και είναι προτιμότερο να γίνεται το φθινόπωρο σε ζώνες με ξερά καλοκαίρια και την άνοιξη σε περιοχές με δροσερά καλοκαίρια, τα κομμάτια του φυτού φυτεύονται αμέσως και ποτίζονται με αφθονία μέχρι να ριζοβολήσουν στην νέα τους θέση. Επίσης μπορεί να γίνει και με σπόρο, σε σπορείο ή απευθείας την άνοιξη στην οριστική θέση στο χωράφι, αποφεύγεται όμως γιατί υβριδοποιείται εύκολα.

Ο δυόσμος απαιτεί μεγάλες ποσότητες νερού και άφθονα ποτίσματα σε σχέση με άλλες καλλιέργειες, αντέχει στη ζέστη αλλά όχι και στο κρύο. Έτσι το χειμώνα μαραίνεται και τη άνοιξη επανεμφανίζεται. Καλλιεργείται κοντά σε λάχανα και ντομάτες, βοηθώντας τα να παραμείνουν απαλλαγμένα από παράσιτα εντόμων, αφίδες, μυρμήγκια, σκαθάρια και ποντίκια.

Ο δυόσμος στη γλάστρα και στο κήπο.

Ο δυόσμος μπορεί να καλλιεργηθεί στο λαχανόκηπο μας, σε γλάστρες και ζαρντινιέρες στη βεράντα ή και στο εσωτερικό του σπιτιού στη κουζίνα αρκεί να έχει αρκετό φως, καλό αερισμό και τακτικό πότισμα. Θέλει γόνιμο και υγρό χώμα, τακτικά και καλά ποτίσματα το καλοκαίρι.

Στο κήπο τον φυτεύουμε πρώτα σε γλάστρες χωρίς πάτο και μετά στο χώμα με τα χείλη της γλάστρας να είναι στο επίπεδο του εδάφους, γιατί είναι πολύ επιθετικός. Χρειάζεται ένα γενναίο κλάδεμα στο τέλος του χειμώνα.

Κάθε τρία χρόνια, τα φυτά πρέπει να διαιρούνται εκ νέου σε γλάστρες με φρέσκο χώμα και λίπασμα για να διατηρήσουν μια υγιή ανάπτυξη.