Arctium lappa Άρκτιο Κολλιτσίδα Αρκουδοβότανο
Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα το Arctium lappa Άρκτιο Κολλιτσίδα Αρκουδοβότανο χρησιμοποιήθηκε ως λαχανικό, αλλά όμως χρησιμοποιείται σπάνια, με εξαίρεση την Ιαπωνία,τη Ταϊβάν, τη Κορέα, την Ιταλία, τη Βραζιλία και τη Πορτογαλία όπου καλλιεργούνται για τις λεπτές ρίζες τους.
Επιστημονική ονομασία: Arctium lappa L.
Συνώνυμα: Arcion majus Bubani, Arcion tomentosum Bubani, Arctium bardana Willd., Arctium chaorum Klokov, Arctium grandiflorum Desf., Arctium leiospermum Juz. & Ye.V.Serg., Arctium majus (Gaertn.) Bernh., Arctium ruderale Salisb., Arctium vulgare (Hill) Evans, Arctium vulgare (Hill) Druce, Bardana arctium Hill, Bardana lappa Hill, Lappa glabra Lam., Lappa major Gaertn., Lappa nemorosa (Lej.) Körn. ex Griewank, Lappa officinalis All., Lappa vulgaris Hill, Lappa platylepis Boiss. & Balansa ex Boiss. & Balansa
Ελληνική ονομασία: Άρκτιο το αρπακτικό, Άρκτιο η λάππα
Κοινές ονομασίες: Αρκουδοβότανο, Πλατομαντήλα, Πλατομαντηλίδα και Κολλητσίδα που χρησιμοποιείται πιο πολύ για το Galium aparine
Περιγραφή, Βιότοπος:
Είναι διετές ποώδες φυτό της οικογένειας Asteraceae που φτάνει το 1 μέτρο με σαρκώδεις, μακριές ρίζες.
Τα φύλλα του είναι ωοειδή, χνουδωτά, ρυτιδωμένα, με στογγυλές άκρες.
Τα άνθη του σε ταξιανθίες με σφαιρικά αγκαθωτά ιώδες-ρόδινα κεφάλια σε μακριούς μίσχους, διαταγμένα σε κόρυμβο, μοιάζουν με αυτά του γαϊδουράγκαθου. Περίοδος ανθοφορίας από τον Ιούλιο έως τον Σεπτέμβριο.
Οι καρποί του είναι σκεπασμένοι με τραχιά, μυτερά αγκάθια.
Το συναντάμε κυρίως σε βαριά ασβεστολιθικά εδάφη, σε υγρές τοποθεσίες, σε θάμνότοπους, σε άκρες δρόμων, σε ξέφωτα δασών.
Για θεραπευτικούς σκοπούς συλλέγονται οι ρίζες και οι σπόροι από τον Σεπτέμβριο – Οκτώβριο.
Στο Arctium minus οι μίσχοι στα άνθοι του είναι ανύπαρκτοι ή πολύ μικροί.
Συστατικά:
Είναι πλούσια σε αιθέρια έλαια, φλαβονοειδή, προπιονικό οξύ, ταννικό οξύ, γλυκοσίδια, αλκαλοειδή, ινουλίνη μέχρι 50% κατά βάρος.
Το ποσοστό βιταμίνης C που περιέχεται στα φύλλα του φυτού είναι πολύ μεγαλύτερο από όσο βρίσκουμε στο καρότο, την πατάτα και άλλα λαχανικά.
Επίσης περιέχει βιταμίνη E, K, ριβοφλαμίνη, μεταλλικά άλατα, όπως σίδηρο, ασβέστιο, μαγνήσιο, μαγγάνιο, ψευδάργυρο, χαλκό και φώσφορο.
Εδωδιμότητα:
Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα χρησιμοποιήθηκε ως λαχανικό, ενώ τώρα χρησιμοποιείται σπάνια, με εξαίρεση την Ιαπωνία, τη Ταϊβάν, τη Κορέα, την Ιταλία, τη Βραζιλία και τη Πορτογαλία όπου καλλιεργούνται για τις ρίζες τους.
Οι ρίζες τρώγονται ωμές ή μαγειρεμένες, οι πολύ μικρές νεαρές ρίζες μπορούν να καταναλωθούν ωμές, ενώ οι πιο ώριμες πρέπει να μαγειρευτούν μαγειρεύονται.
Η σωστή εποχή συλλογής είναι όταν το φυτό δεν έχει μήκος μεγαλύτερο από 60 εκατοστά. Όσο μεγαλώνει το φυτό αποκτούν ξυλώδη υφή. Οι μικρές νεαρές ρίζες έχουν λευκό χρώμα αλλά αποχρωματίζονται γρήγορα όταν εκτεθούν στον αέρα, έχουν πολύ τραγανή υφή και ήπια πικάντικη γεύση.
Οι ανώριμη μίσχοι των λουλουδιών συλλέγονται στα τέλη της άνοιξης, πριν εμφανιστούν τα λουλούδια, μαγειρεύονται και τρώγονται ως βραστή σαλάτα, η γεύση τους μοιάζει με εκείνη της αγκινάρας , με την οποία σχετίζεται η κολλιτσίδα.
Το κοινό της όνομα «κολλιτσίδα» το οφείλει στα αγκίστρια των ανθών της, με αυτά προσκολλούνται οι σπόροι της στο τρίχωμα των ζώων και εξαπλώνονται.
Θεραπευτικές ιδιότητες:
Η αποξηραμένη ρίζα του Άρκτιο είναι χρήσιμη στην αγωγή ρευματικών προβλημάτων, ιδιαίτερα εκείνων που συνδέονται με την ψωρίαση αλλά και σε κάθε πρόβλημα εκζεμάτων (κυρίως του ξηρού τύπου) αν χρησιμοποιηθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Εσωτερικά με την μορφή αφέψηματος έχει καθαρτικές εφιδρωτικές και διουρητικές ιδιότητες, που βοηθούν στη καλή λειτουργία των νεφρών στη θεραπεία της κυστίτιδας, της ουρικής αρθρίτιδας, της νεφρολιθιάσης και της χολολιθίασης.
Το Άρκτιο έχει χρησιμοποιηθεί σε περιπτώσεις νευρικής ανορεξίας επειδή προκαλεί διέγερση των πεπτικών υγρών που βοηθούν στην έκκριση της χολής, βοηθώντας έτσι την πέψη και ανοίγοντας την όρεξη.
Τρόποι παρασκευής:
Ως διουρητικό, εφιδρωτικό και χολαιρετικό σε μορφή αφέψηματος, σε ένα φλιτζάνι νερό ρίχνουμε ένα κουταλάκι του τσαγιού από την ρίζα και το σιγοβράζουμε 10 λεπτά πίνουμε τρεις φορές την ημέρα.
Σε μορφή καταπλάσματος η αποξηραμένη ρίζα χρησιμοποιείται εξωτερικά για την αντιμετώπιση διαφόρων δερματικών παθήσεων.
Αντενδείξεις:
Η κολλιτσίδα δεν πρέπει να χρησιμοποιείται κατά την κύηση και τον θηλασμού, αν παίρνουμε διουρητικά φάρμακα γιατί μπορεί να προκαλέσει αφυδάτωση, στους διαβητικούς μπορεί να προκαλέσει υπογλυκαιμία.
Προσοχή χρειάζεται κατά την συλλογή των άνθεων, όπου στα τριχίδια τους εμφανίζεται, μια τοξική για το ήπαρ ουσία, σε παρατεταμένη όμως επαφή μαζί της.
Η παρουσίαση των βοτάνων σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί συνταγή και έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα.
Πηγή: www.herb.gr, www.greekflora.gr/el/flowers/3008/Arctium-lappa, pfaf.org, Photography flickr.com, Author Matt Lavin Date Taken on October 7, 2008, Photography Wikimedia Commons, Author Nakonechnaya Anna Date 25 July 2015, 21:09:09, Photography Wikimedia Commons, Michael Becker Date 14. Oktober 2006
Σου αρέσει αυτή τη δημοσίευση; Μοιράσου το με φίλους!
