Smilax aspera Αρκουδόβατος Σμίλαξ
Οι τρυφεροί νεαροί βλαστοί του Smilax aspera Αρκουδόβατος Σμίλαξ τρώγονται ωμοί ή μαγειρεμένοι όπως τα λαχανικά. Μπορούν να μαγειρευτούν και να χρησιμοποιηθεί ως υποκατάστατο σπαραγγιών.
Επιστημονική ονομασία: Smilax aspera L.
Συνώνυμα: Smilax aspera var. mauritanica, Smilax aspera subsp. nigra, Smilax tetragona
Κοινές ονομασίες: Σμιλαξ η τραχεία, Αρκόβατος, Ακρέβατος, Ξυλόβατος, Σμίλακας, Σμιλάγγι, Σαρσαπαρίλλη, Common smilax, Rough bindweed, Sarsaparille, Mediterranean smilax
Περιγραφή:
Είναι πολυετής αναρριχόμενος θάμνος με αγκαθωτά εύκαμπτα κλαδιά, ανήκει στην οικογένεια Smilacaceae και μπορεί να φτάσει σε ύψος τα 4 μέτρα.
Τα φύλλα του είναι έμμισχα, σκληρά, γυαλιστερά σαν δέρμα, σε σχήμα καρδιάς, με οδοντωτό και αγκαθωτό περιθώριο, διαμέτρου 8-10 εκ. με 7-9 παράλληλες νευρώσεις. Στην βάση των μίσχων εκ πτύσσονται 2 έλικες που βοηθούν την αναρρίχηση του φυτού.
Ανθίζει από τον Αύγουστο έως και τον Νοέμβριο, τα πολύ αρωματικά άνθη του είναι μικρά, λευκό-ρόδινου χρώματος, σε μασχαλιαία τσαμπιά. Τα λουλούδια του είναι δίοικα είναι είτε αρσενικά ή θηλυκά, αλλά μόνο το ένα φύλο θα βρεθεί σε κάθε ένα φυτό.
Οι καρποί του μικρές σφαιρικές ράγες, είναι αρχικά κόκκινοι και μαύροι όταν ωριμάσουν, διαμέτρου 1 εκατοστό και περιέχουν 1-3 μικροσκοπικούς στρογγυλούς σπόρους.
Βιότοπος:
Φύεται σε όλη τη χώρα μέχρι τα 1000-1200 μέτρα υψόμετρο σε πετρώδεις πλαγιές, σε δάση όπου αναρριχάται σε κορμούς δέντρων, κοντά στη θάλασσα σε θαμνώδη τοποθεσίες, σε φράκτες, όχθες ποταμών και ρεματιών, σε ελαιώνες και πευκοδάση.
Εδωδιμότητα:
Οι τρυφεροί νεαροί βλαστοί τρώγονται ωμοί ή μαγειρεμένοι όπως τα λαχανικά. Μπορούν να μαγειρευτούν και να χρησιμοποιηθεί ως υποκατάστατο σπαραγγιών.
Οι έλικες και τα φύλλα επίσης τρώγονται.
Οι ρίζες προστίθενται σε σούπες ή τρώγονται μαγειρεμένες.
Οι κόκκινοι καρποί είναι εδώδιμοι και καταναλώνονται ωμοί η μαγειρεμένοι, ωριμάζουν και συλλέγονται το φθινόπωρο.
Προσοχή μοιάζει με το τοξικό Cynanchum acutum Σαρμασίκι Περικοκλάδι
Ο αρκουδοβατος σαν Μελισσοκομικό φυτό:
Ανθίζει από τέλος Αυγούστου μέχρι μέσα Νοεμβρίου, είναι καλό μελισσοκομικό φυτό, οι μέλισσες συλλέγουν γύρη και νέκταρ σε μια δύσκολη εποχή για τα μελίσσια.
Επίσης:
Οι ράγες του είναι μια καλή πηγή τροφής για τα πουλιά, ενώ όλο το φυτό είναι καταφύγιο για τα μικρά ζώα.
Η ρίζα είναι συστατικό για ροφήματα στη Τζαμάικα αλλά και για κάποια αναψυκτικά, ποτά και μπύρες.
Μια κόκκινη χρωστική ουσία λαμβάνεται από τους ώριμους έλικες που χρησιμοποιείται στην βαφική.
Θεραπευτικές ιδιότητες:
Υπάρχουν περιγραφές του στον Θεόφραστο και τον Διοσκουρίδη ο οποίος το θεωρούσε αντίδοτο για όλα τα δηλητήρια.
Όταν εμφανίστηκε η σύφιλη στο νέο κόσμο με τους πρώτους αποίκους, χρησιμοποιούταν το φυτό κατά κόρον για τη θεραπεία της.
Θεωρείται ένα από τα καλύτερα φάρμακα αποτοξίνωσης και χρησιμοποιείται για την καταπολέμηση του σωματικού και ψυχικού στρές και την χαλάρωση του σώματος.
Σήμερα χρησιμοποιείται στη ομοιοπαθητική σε θεραπείες του ουροποιητικού συστήματος, και του δέρματος. Η ρίζα έχει μαλακτικές, απολυμαντικές, καθαρτικές, εφιδρωτικές, διουρητικές, διεγερτικές και τονωτικές ιδιότητες.
Τα ώριμα φρούτα συνθλίβονται και εφαρμόζεται στο δέρμα για τη θεραπεία της ψώρας.
Καλλιέργεια, Πολλαπλασιασμός:
Το φυτό επίσης συχνά καλλιεργείται ως αδιαπέραστος φράκτης στους κήπους.
Αρσενικά και θηλυκά φυτά πρέπει να καλλιεργούνται εάν απαιτείται σπόρος.
Είναι κατάλληλο για αμμώδη, αργιλώδη και βαριά εδάφη, προτιμά υγρό χώμα. Μπορεί να αναπτυχθεί σε ημι-σκιερές ή σκιερές τοποθεσίες.
Η παρουσίαση των βοτάνων σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί συνταγή και έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα.
Πηγή: en.wikipedia.org, www.pfaf.org kentromeletisarxaiasthourias.wordpress.com
Φωτογραφίες του φυτού Smilax aspera Αρκουδόβατου
Σου αρέσει αυτή τη δημοσίευση; Μοιράσου το με φίλους!
