Gymnopilus penetrans

Το συχνό, πιθανόν τοξικό, σίγουρα όμως μη εδώδιμο λόγω της πολύ πικρής του γεύσης, Gymnopilus penetrans, καρποφορεί καλοκαίρι και φθινόπωρο, συνήθως σε πυκνές ομάδες, σε σάπιους πεσμένους κορμούς, σε πρέμνα αλλά και σε σωρούς από πριονίδι κωνοφόρων, κυρίως πεύκων, και πιο σπάνια σε πλατύφυλλα είδη.

Συστηματική ταξινόμηση:
Phylum (Συνομοταξία) : Basidiomycota
Class (Ομοταξία) : Agaricomycetes
Order (Τάξη) : Agaricales
Family (Οικογένεια): Cortinariaceae
Genus (Γένος) : Gymnopilus
Species (Είδος) : G. penetrans

Επιστημονική ονομασία: Gymnopilus penetrans (Fr.) Murrill

Συνώνυμα: Agaricus penetrans Fr., Flammula penetrans (Fr.) Quél.

Ελληνική ονομασία: Γυμνόπιλος ο διεισδυτικός

Ετυμολογία: Το Gymnopilus προτάθηκε ως νέο όνομα γένους το 1879 από τον φινλανδό μυκολόγο Petter Adolf Karsten (1834 – 1917). Η προέλευση αυτού του ονόματος προέρχεται από το πρόθεμα Gymn – που σημαίνει γυμνό και το επίθημα – pilus που σημαίνει καπάκι.
Το συγκεκριμένο επίθετο penetrans σημαίνει διείσδυση.

Περιγραφή:

Το καπέλο του έχει διάμετρο 2-8 εκατοστά, το σχήμα του αρχικά είναι κυρτό, σχεδόν επίπεδο αργότερα, με πολύ λεπτά ινίδια στην επιδερμίδα του, συχνά με κυρτή περίμετρο, έχει χρώμα χρυσό-κιτρινωπό, κιτρινό-πορτοκαλί με ελαφρά πιο σκουρόχτωμο κέντρο.

Τα ελάσματα του μανιταριού είναι πυκνά και εφαπτόμενα, αρχικά κίτρινα, κόκκινο-καφετιά αργότερα και στην ωριμότητα με σημεία που έχουν χρώμα κοκκινωπά-σκουριάς.

Το πόδι του έχει ύψος 4-7 και πάχος 0,6-1,2 εκατοστά, κυλινδρικό, χωρίς δακτυλίδι, συχνά όμως με λεπτή ζώνη δακτυλιδιού, με λεπτές ίνες κατά μήκος και κατά τόπους, με λευκό μυκήλιο στη βάση του ποδιού, ελαφρά πιο ανοικτόχρωμος από το καπέλο.

Η σάρκα του λευκή-κιτρινωπή, με αδύνατη μάλλον δυσάρεστη οσμή και με πολύ πικρή γεύση.

Το αποτύπωμα των σπόρων έχει χρώμα της σκουριάς έως καφέ-πορτοκαλί.

Ομοιότητες:

To όχι συχνό, τοξικό, Gymnopilus junonius, καρποφορεί σε πεσμένους κορμούς και πρέμνα πλατύφυλλων ειδών και πιο σπάνια κωνοφόρων, είναι μεγαλύτερο σε μέγεθος και έχει χρυσό-κιτρινωπό καπέλο 4-20 εκατοστά, και το πόδι του έχει εύθραυστο, στο χρώμα της σκουριάς δαχτυλίδι.

Το σπάνιο, τοξικό, Phaeolepiota aurea, καρποφορεί στο έδαφος σε ξέφωτα και άκρες δασικών δρόμων και είναι ένα μανιτάρι με έντονα κοκκώδες χρυσό-κίτρινο καπέλο και κάτω μέρος του ποδιού του και με αποτύπωμα σπόρων σε χρώμα ανοιχτό κίτρινο-καφέ.

Πηγή: www.agriamanitaria.gr/gymnopilus-junonius, www.first-nature.com/fungi, www.speciesfungorum.org