Gymnopilus junonius
Gymnopilus junonius
Το όχι συχνό, τοξικό, περιέχει νευροτοξίνες και την παραισθησιογόνο ένωση ψιλοκυβίνη, Gymnopilus junonius, καρποφορεί καλοκαίρι και φθινόπωρο, συνήθως σε πυκνές ομάδες αλλά μερικές φορές μεγαλώνει και μοναχικά, σε πεσμένους κορμούς,ι πρέμνα ή βάσεις πλατύφυλλων ειδών και πιο σπάνια κωνοφόρων.
Συστηματική ταξινόμηση:
Phylum (Συνομοταξία) : Basidiomycota
Class (Ομοταξία) : Agaricomycetes
Order (Τάξη) : Agaricales
Family (Οικογένεια): Cortinariaceae
Genus (Γένος) : Gymnopilus
Species (Είδος) : G. junonius
Επιστημονική ονομασία: Gymnopilus junonius (Fr.) P.D.Orton (1960).
Συνώνυμα: Agaricus spectabilis , Pholiota spectabilis , Agaricus junonius Fr. , Lepiota aurea Gray, Pholiota junonia ( Fr. ) P. Karst. , Pholiota grandis Rea, Pholiota spectabilis var . junonia ( Fr. ) JE Lange.
Ελληνική ονομασία: Γυμνόπιλος ο ευειδής.
Κοινώς γνωστό ως Laughing Gym, Laughing Jim, Spectacular rustgill. Στην Ιαπωνία αυτό το μανιτάρι ονομάζεται waraitake, που μεταφράζεται σε “μανιτάρι που γελάει”.
Περιγραφή:
Το καπέλο του έχει διάμετρο 4-20 εκατοστά, το σχήμα του αρχικά είναι κυρτό, σχεδόν επίπεδο αργότερα, συχνά με κυρτή περίμετρο, έχει χρώμα χρυσό-κιτρινωπό, πορτοκαλί-βερικοκί, πορτοκαλό-κόκκινο με καφέ ίνες στην επιδερμίδα.
Τα ελάσματα κίτρινα, καφετιά αργότερα και στην ωριμότητα στο χρώμα της σκουριάς, είναι πυκνά και εφαπτόμενα.
Το πόδι του έχει ύψος 7-21 και πάχος 1-4 εκατοστά, μακρύ, ριζώδες, ελαφρά πιο ανοιχτόχρωμο από το καπέλο, γραμμωτό κατά μήκος κάτω από το εύθραυστο, στο χρώμα της σκουριάς δαχτυλίδι.
Η σάρκα του παχιά, κίτρινη, με αδύνατη μάλλον δυσάρεστη οσμή και με πικρή γεύση, κοκκινίζει με ΚΟΗ και γίνεται πράσινο όταν ψηθεί σε τηγάνι.
Το αποτύπωμα των σπόρων έχει χρώμα της σκουριάς.
Ομοιότητες:
Το τοξικό, Gymnopilus junonius, ανήκει στην οικογένεια Cortinariaceae, η καρποφορία του σε ξύλο, το πορτοκαλί καπέλο του, το καλά αναπτυγμένο δαχτυλίδι, η πικρή γεύση και τα σπόρια με χρώμα της σκουριάς κάνουν εύκολη την ταυτοποίηση του.
Το συχνό, τοξικό, Gymnopilus penetrans = Flammula penetrans, αν και καρποφορεί σε παρόμοιους βιότοπους είναι πιο συχνό σε σωρούς από πριονίδι και σε πρέμνα κωνοφόρων ειδών, είναι πολύ μικρότερο σε μέγεθος και έχει κίτρινο-καφέ καπέλο 2-7 εκατοστά, και το πόδι του στερείται δακτυλίου.
Το σπάνιο, τοξικό, Phaeolepiota aurea, καρποφορεί στο έδαφος σε ξέφωτα και άκρες δασικών δρόμων και είναι ένα μανιτάρι με έντονα κοκκώδες χρυσό-κίτρινο καπέλο και κάτω μέρος του ποδιού του και με αποτύπωμα σπόρων σε χρώμα ανοιχτό κίτρινο-καφέ.
Το συχνό, μη εδώδιμο, Pholiota highlandensis καρποφορεί σε καμένο ξύλο, έχει καφέ-πορτοκαλί καπέλο με πιο ανοιχτόχρωμη περίμετρο, πόδι με πρόσκαιρη ζώνη δακτυλιδιού και με κοκκινοκαφετιά ινώδη λέπια.
Το μη εδώδιμο Armillaria mellea έχει καπέλο με μελί χρώμα και λευκό αποτύπωμα σπορίων.
Το Desarmillaria tabescens (Scop.) R.A. Koch & Aime = Armillaria tabescens έχει καπέλο με μελί χρώμα και λευκό αποτύπωμα σπορίων, αλλά δεν έχει δαχτυλίδι στο πόδι του.
Το θανατηφόρο Galerina marginata είναι μικρότερο σε μέγεθος και με πιο καφέ αποχρώσεις.
Τα μανιτάρια Gymnopilus junonius από διάφορα μέρη του κόσμου έχουν βρεθεί ότι περιέχουν τοξίνες, συμπεριλαμβανομένων των παραισθησιογόνων ψιλοκυβίνη και ψιλοβίνη. Τα κοινά ονόματα Laughing Jack και Laughing Jim (ή Gym) έχουν δοθεί σε αυτό το τοξικό μανιτάρι λόγω των παραισθησιογόνων ιδιοτήτων του.
Η ψιλοκυβίνη (Ο-φωσφορυλ-4-υδροξυ-Ν,Ν-διμεθυλτρυπταμίνη) είναι ένα αλκαλοειδές με βάση την ινδόλη τρυπτοφάνης που βρίσκεται στα μανιτάρια Psilocybe, Panaeolus, Conocybe, Gymnopilus, Stropharia, Pluteus και Panaeolina. Συνήθως αναφέρονται ως μαγικά, παραισθησιογόνα, ψυχεδελικά, ψυχοδραστικά και ιερά ή άγια μανιτάρια. Η συγκέντρωση ψιλοκυβίνης σε αυτά τα μανιτάρια κυμαίνεται από 0,1% έως 2%. Η τυπική παραισθησιογόνος δόση είναι ~10 mg ψιλοκυβίνης, η οποία μπορεί να βρεθεί σε 1 g φρέσκου μανιταριού Psilocybe cubensis.
Η απορρόφηση είναι πολύ γρήγορη, με αποτέλεσμα τα κλινικά αποτελέσματα να εκδηλωθούν σε μόλις 10 λεπτά. Ενώ το μεγαλύτερο μέρος της λαμβανόμενης δόσης απεκκρίνεται, κυρίως στα ούρα, εντός 8 ωρών. Μπορεί να ανιχνευθούν στα ούρα για έως και 7 ημέρες.
Επιστημονικές μελέτες προσπάθησαν να αποσαφηνίσουν την αντιβακτηριδιακή του δράση, το αντιοξειδωτικό του δυναμικό (μέθοδοι DPPH και μονοξείδιο του αζώτου) και να εντοπιστούν τα φυτοσυστατικά που υπάρχουν σε αυτό.
Το εκχύλισμα μεθανόλης έδειξε την καλύτερη δράση έναντι των Enterococcus faecalis, Eggerthella lenta και Vibrio parahaemolyticus από το τυπικό αντιβιοτικό αμοξικιλλίνη. Η ψιλοκυβίνη μελετάται για τη δυνατότητά της να αντιμετωπίζει διάφορες καταστάσεις όπως το άγχος, η κατάθλιψη, η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή και η προβληματική χρήση ναρκωτικών. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι σε αυτές τις μελέτες χορηγούνται καθαρά δραστικά συστατικά, π.χ. ψιλοκυβίνη, σε κλινικά εποπτευόμενα περιβάλλοντα
Gymnopilus junonius Παρενέργειες
Η κατανάλωση Gymnopilus junonius μπορεί να οδηγήσει σε βραχυπρόθεσμες ψυχικές και σωματικές επιπτώσεις. Τα συναισθήματα και οι αισθήσεις μπορεί να αυξηθούν και οι άνθρωποι να αισθάνονται χαρούμενοι και δημιουργικοί. Μπορεί να γελάνε πολύ και να βιώνουν μια αίσθηση διανοητικής και συναισθηματικής διαύγειας.
Οι περισσότερες από αυτές τις επιδράσεις είναι οξείες και μπορεί να διαρκέσουν από 2 έως 12 ώρες. Η ψιλοσίνη διαφέρει από άλλα ψυχοδραστικά φάρμακα επειδή δεν προκαλεί ανοχή, εξάρτηση ή εθισμό.
Τα μαγικά μανιτάρια μπορούν επίσης να προκαλέσουν παραισθήσεις και να επηρεάσουν τους ανθρώπους με:
- Διαστρεβλώνοντας την αίσθηση της πραγματικότητας (βλέπουν και ακούν πράγματα που δεν υπάρχουν).
- Ανακατεύοντας τις αισθήσεις τους (πιστεύουν ότι μπορούν να δουν μουσική ή να ακούσουν χρώματα).
- Αλλάζοντας την αίσθηση του χρόνου.
- Αλλαγές στη διάθεση.
- Λιποθυμία.
- Άγχος και κρίσεις πανικού.
- Σύγχυση και αποπροσανατολισμός.
- Φόβος ή παράνοια.
Φυσικές επιπτώσεις:
- Μούδιασμα, ιδιαίτερα στο πρόσωπο.
- Αυξημένος καρδιακός ρυθμός και αρτηριακή πίεση.
- Ξηροστομία, που μερικές φορές οδηγεί σε ναυτία και έμετο.
- Μυϊκή αδυναμία και συσπάσεις ή σπασμοί.
- Υπερβολικά αντανακλαστικά.
- Εφίδρωση και υψηλή θερμοκρασία σώματος, συχνά ακολουθούμενη από ρίγη και ρίγη.
- Απώλεια ελέγχου των ούρων.
Θεραπεία
Η ψιλοκυβίνη και η ψιλοκίνη είναι χαμηλής τοξικότητας και είναι από τα λιγότερο τοξικά από όλα τα ψυχοδραστικά ψυχαγωγικά φάρμακα. Οι κύριοι κίνδυνοι κατάποσης είναι σωματικοί τραυματισμοί λόγω ατυχημάτων ή αυτοτραυματισμού ενώ έχουν παραισθήσεις και ο κίνδυνος τα μανιτάρια να μην είναι είδος που περιέχει ψιλοκυβίνη, αλλά ένα εξαιρετικά ηπατοτοξικό είδος Galerina.
Ο ασθενής πρέπει να διατηρείται σε ασφαλές, ήσυχο μέρος με μέτρια θερμοκρασία περιβάλλοντος και να παρακολουθείται.
Η ψιλοκυβίνη δεν προκαλεί εθισμό, αλλά η επαναλαμβανόμενη χρήση μπορεί να οδηγήσει σε ανοχή, έτσι ώστε ο χρήστης να είναι ανθεκτικός στα αποτελέσματα.
Ο θάνατος είναι εξαιρετικά απίθανος εκτός εάν ο ασθενής έχει κάποιο ατύχημα ενώ έχει παραισθήσεις.
Τα οικόσιτα κατοικίδια και τα ζώα δεν φαίνεται να έχουν την τάση να τρώνε μανιτάρια ψιλοκυβίνης.
Κίνδυνοι που σχετίζονται με την ψυχαγωγική χρήση των «μαγικών μανιταριών».
Αυτό που είναι κοινώς γνωστό ως «κακό ταξίδι» μπορεί να συμβεί, ιδιαίτερα σε υψηλές δόσεις. Αυτές οι εμπειρίες μπορεί να είναι τρομακτικές και μπορεί να περιλαμβάνουν παράνοια, απώλεια ορίων και διαστρεβλωμένη αίσθηση του εαυτού. Η εξασθενημένη κρίση κατά τη διάρκεια αυτών των «κακών ταξιδιών» μπορεί να οδηγήσει σε ριψοκίνδυνη συμπεριφορά, τραυματικούς τραυματισμούς και ακόμη και θάνατο.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι χρήστες μπορεί να βιώσουν συχνά ή υπερβολικά έντονα ψυχεδελικά γεγονότα που μπορεί να προκαλέσουν απότομες «αναδρομές», δηλαδή να ξαναζήσουν την προηγούμενη εμπειρία.
Έχουν αναφερθεί αρκετές περιπτώσεις τοξικότητας από ψιλοκυβίνη.
Μία περίπτωση αφορούσε σκόπιμη δηλητηρίαση με μανιτάρια ψιλοκυβίνης στην Πολωνία. Ένας 18χρονος άνδρας κατάποσε το Psilocybe semilanceata και παρουσίασε σύνδρομο Wolff-Parkinson-White, αρρυθμία και έμφραγμα του μυοκαρδίου. Σε αυτή την περίπτωση, η ψιλοκυβίνη ήταν ο μόνος παράγοντας που εμπλέκεται.
Σε άλλη περίπτωση, ένας νεαρός άνδρας κατάπιε 4-5 γραμμάρια μανιταριών Psilocybe και συνελήφθη για ακανόνιστη οδήγηση.
Αν και η τοξικότητα που περιλαμβάνει την κατάποση «μαγικού μανιταριού» δεν είναι ασυνήθιστη, οι θάνατοι λόγω τοξικότητας από ψιλοκυβίνη είναι σπάνιοι αλλά έχουν καταγραφεί.
Το Flogstad ανέφερε τρεις περιπτώσεις δηλητηρίασης από μανιτάρια με ένα θάνατο. Ένα 6χρονο παιδί που κατά λάθος κατάποσε μανιτάρια Psilocybe εμφάνισε υπερθερμία, επιληπτικές κρίσεις και τελικά πέθανε.
Μια άλλη υπόθεση αφορούσε ένα «πάρτι μανιταριών» στη Γαλλία. Ένας 22χρονος μάζεψε και ετοίμασε μανιτάρια ψιλοκυβίνης για τους φίλους του. Είχε ήδη καταναλώσει μερικά μανιτάρια ενώ τα μάζευε. Όταν συνάντησε τους φίλους του στο μπαρ, ήταν ήδη μεθυσμένος από τα μανιτάρια. Έφερε μερικά από τα μανιτάρια μαζί του, έφαγε μερικά μπροστά στους φίλους του και στη συνέχεια τους κάλεσε να συμμετάσχουν. Αργότερα, η ομάδα κατανάλωσε τσάι που παρασκευάστηκε από 20 έως 40 από τα μανιτάρια. Όλα τα άτομα είχαν διάφορες ευφορικές και συμπτωματικές εμπειρίες. Μετά από περίπου μιάμιση ώρα, ο 22χρονος έπαθε σπασμούς και έπεσε σε κώμα. Ο ασθενής μεταφέρθηκε στο τμήμα επειγόντων περιστατικών όπου δεν μπόρεσε να γίνει ανάνηψη και διαπιστώθηκε ο θάνατός του. Τα μεταθανάτια τοξικολογικά αποτελέσματα που λήφθηκαν 36 ώρες μετά τον θάνατο αποκάλυψαν συγκέντρωση στο αίμα 4 μg/mL ψιλοκίνης. Όλες οι άλλες τοξικολογικές εξετάσεις ήταν αρνητικές.
Η ταυτόχρονη χρήση μαγικών μανιταριών με ουσίες όπως η κάνναβη, η κοκαΐνη, οι αμφεταμίνες και το αλκοόλ αυξάνει τους κινδύνους παρενεργειών.
Βιβλιογραφία:
- www.speciesfungorum.org/Names
- www.first-nature.com,
- en.wikipedia.org/wiki,
- ultimate-mushroom.com
- Uttam Garg, Jeff Knoblauch, C. Clinton FrazeeIII, Adrian Baron, Mary Dudley, 2020, Chapter 19.3 – Accidental death involving psilocin from ingesting “magic mushroom” Author links open overlay panel, Toxicology Cases for the Clinical and Forensic Laboratory 2020, Pages 379-382
- Rosalind Dalefield BVSc PhD DABVT DABT, 2017, Chapter 21 – Mycotoxins and Mushrooms, Veterinary Toxicology for Australia and New Zealand 2017, Pages 373-419
Σου αρέσει αυτή τη δημοσίευση; Μοιράσου το με φίλους!
