Colocasia esculenta Κολοκάσι

Το Colocasia esculenta Κολοκάσι περιγράφεται από Έλληνες και Ρωμαίους ιστορικούς ως μια σημαντική καλλιέργεια, πιθανώς να ήταν αρχικά γηγενές στους πεδινούς υγροτόπους της Μαλαισίας και της Ινδίας, πλέον έχει ευρεία εξάπλωση στις τροπικές ζώνες του πλανήτη, όπου καλλιεργείται ως υπαίθριο τροπικό κηπευτικό Η Κολοκασία η εδώδιμος καλλιεργείται και σε αρκετές χώρες τις Μεσογείου για την εδώδιμη ρίζα της.

Επιστημονική ονομασία: Carolus Linnaeus (L.) Heinrich Wilhelm Schott (Schott)

Συνώνυμα: Alocasia dussii Dammer, Alocasia illustris W.Bull, Zantedeschia virosa (Roxb.) K.Koch

Ελληνική ονομασία: Κολοκασία η εδώδιμος

Κοινές ονομασίες: Κολοκάσι, Αυτί του ελέφαντα, Taro, Elephant Ears Taro, Dasheen, Eddo, Eddoe, Gabi, Abi, Avi, Malangas.

Περιγραφή:

Το Κολοκάσι είναι ένα πολυετές, ποώδες φυτό, της οικογένειας των Araceae, με πλούσια ανάπτυξη, σχηματίζοντας πυκνές, σφαιρικές συστάδες, ύψους από 0,9 μέχρι 1,8 μέτρα, όλα τα επίγεια μέρη εκφύονται από οφθαλμούς που φέρονται στο κονδυλώδες, σαρκώδες ρίζωμά του. Οι βλαστοί από το ρίζωμα. Ριζώματα διάφορων σχημάτων και μεγεθών, έχουν συνήθως μήκος έως 30 εκ. και διάμετρο περίπου 15 εκ.. Ο κόνδυλος εξωτερικό έχει ανοικτό χρώμα καφέ, με βαθύτερες αποχρώσεις, ενώ το χρώμα της σάρκας είναι υπόλευκο και μάλλον άοσμη.

Τα φύλλα του φυτού είναι πολύ μεγάλα, μέχρι 40 × 24,8 εκατοστά, καρδιοειδή, με χρώμα σκούρο πράσινο από την επάνω και ανοιχτό πράσινο από την κάτω πλευρά και ματ υφή, τα οποία φέρονται σε ισχυρά, ελαφρώς ανοικτά στελέχη κυλινδρικής διατομής. Μίσχος ύψους 0,8-1,2 μ. Αναφέρεται ότι η έντονη σκίαση μπορεί να επηρεάσει δυσμενώς το χρώμα των φύλλων, το οποίο γίνεται ανοικτότερο και τείνει προς το πράσινο.

Η ανθοφορία πραγματοποιείται σχετικά σπάνια, με τα κρυμμένα στο φύλλωμα άνθη (σπάθεις) να αποτελούνται από κίτρινους σπάδικες που περιτυλίγονται από ένα βράκτιο κιτρινοπράσινου χρώματος. Σπάθη μήκους μέχρι 25 εκατοστά. Σπάδιξ περίπου τα 3/5 της σπάθης, ανθοφόρα τμήματα έως 8 χιλιοστά. Το θηλυκό τμήμα στις γόνιμες ωοθήκες αναμειγμένο με στείρες λευκές. Ουδέτερα πάνω από τα θηλυκά, ρομβοειδή ή ακανόνιστα στενόμακρα. Το αρσενικό τμήμα πάνω από το ουδέτερο. Συνάνδριο λοβών, τα κύτταρα 6 ή 8. Το προσάρτημα είναι βραχύτερο από το αρσενικό τμήμα.

Τοξικότητα, Εδωδιμότητα:

Η Κολοκασία η εδώδιμος είναι τροπικό φυτό που καλλιεργείται κυρίως για τους βρώσιμους κονδύλους της, τις βρώσιμες ρίζες και πιο σπάνια για τα βρώσιμα φύλλα του.

Είναι κοινώς γνωστή και ως κολοκάσι και πιστεύεται ότι αποτελεί ένα από τα πρώτα φυτά που καλλιεργήθηκαν. Θεωρείται τροφή υγιεινή, πολύ θρεπτική και θωρακίζει σημαντικά το ανοσοποιητικό σύστημα.

Το κολοκάσι είναι πλούσιο σε πρωτεΐνες και υδατάνθρακες, αποτελεί καλή πηγή βιταμινών A και C, και επίσης περιέχει φυτικές ίνες και αμινοξέα. Έχει επίσης χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, δηλαδή προκαλεί μικρότερη αύξηση των επιπέδων σακχάρου αίματος, γεγονός που το καθιστά αυτόματα ως τροφή που βοηθά στην πρόληψη του διαβήτη.

Τα φύλλα είναι πλούσια σε βιταμίνες και ανόργανα άλατα. Ο βολβός είναι καλή πηγή αμύλου. Οι κόκκοι αμύλου είναι πολύ μικροί, καθιστώντας τους εύκολα εύπεπτους, χρησιμοποιούνται για να φτιάξουν παιδικές τροφές που λέγονται μη αλλεργιογόνες

Σε ακατέργαστη μορφή, το φυτό είναι τοξικό λόγω της παρουσίας οξαλικού ασβεστίου (calcium oxalate), και ραφίδων (κρυστάλλων οξαλικού ή πυριτικού ασβεστίου που βρίσκονται μέσα στους φυτικούς ιστούς) στα φυτικά κύτταρα. Ωστόσο, η τοξίνη μπορεί να ελαχιστοποιηθεί και ο κόνδυλος καθίσταται εύγευστος με το μαγείρεμα, ή με το ολονύκτιο μούσκεμα σε κρύο νερό.

Κολοκασι ιδιοτητες, πως το μαγειρεύω:

Οι βρώσιμα βολβοί, μπορούν να καταναλωθούν ως κυρίως πιάτο αλλά και μόνο του ως συνοδευτικό. Τρώγονται βραστοί ή γιαχνί, μπορούν να ψηθούν, να τηγανιστούν, με τον ίδιο τρόπο όπως και οι πατάτες.

Το κολοκάσι στην Κύπρο, σερβίρεται συχνά σοταρισμένο, με σέλινο και κρεμμύδι μαζί με χοιρινό, κοτόπουλο ή αρνί μέσα σε σάλτσα ντομάτας.

Εκτός από την Κύπρο το Κολοκάσι καλλιεργείται και στην Ικαρία, το νησί που έγινε γνωστό για τη μακροζωία των κατοίκων του, πέρα από τις ομορφιές του.

Μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε αλμυρά πιάτα ή σε γλυκά πιάτα με γάλα καρύδας, ζάχαρη κ.λ.π. Μπορούν επίσης να αποξηραθούν και στη συνέχεια να τριφθούν για να προκύψει ένα βρώσιμο αλεύρι.

Καλό θα είναι να αποφύγετε το πλύσιμό του πριν το μαγειρέψετε γιατί μετά στο ψήσιμο κολλάει και λιώνει. Αν όμως πρέπει οπωσδήποτε να πλυθεί, στεγνώστε το καλά με μια πετσέτα.

Ορισμένες ποικιλίες καλλιεργούνται για τα φύλλα τους, τα οποία είναι πολύ θρεπτικά. Τα νεαρά φύλλα χρησιμοποιούνται είτε για να τυλίξουν άλλα τρόφιμα που ψήνονται, είτε χρησιμοποιούνται όπως το σπανάκι. Τα φύλλα πρέπει να μαγειρευτούν πριν από το φαγητό για να καταστρέψουν τους κρυστάλλους οξαλικού ασβεστίου.

Οι μίσχοι ξεφλουδίζονται, κόβονται σε κομμάτια και βράζονται, έχουν γεύση και μοιάζει λίγο με του σέλινου.

Το φυτό περιέχει λεπτούς κρυστάλλους οξαλικού ασβεστίου σε σχήμα καρφίτσας, αυτοί προκαλούν μια δυσάρεστη αίσθηση που μοιάζει με βελόνες να κολλάνε στη γλώσσα, στο στόμα και στο λαιμό στη προσπάθεια μάσησης του. Η ωμή κατανάλωση μπορεί να είναι και θανατηφόρα.

Ο κορμός και τα φύλλα είναι τοξικά για τα ζώα και τα πουλιά λόγω του γαλακτώδους υγρού τους που προκαλεί ερεθισμό της στοματικής κοιλότητας, έντονο κάψιμο της γλώσσας και των χειλιών ή υπερβολική έκκριση σάλιου, έμετο, δυσκολία στην κατάποση.

Μοιάζει με την Alocasia macrorrhizos Αλοκασία η μακρόρριζη, για την εδωδιμότητα και τοξικότητα αυτής ισχύουν τα ίδια με το Κολοκάσι. Τα άτομα με τάση για ρευματισμούς, αρθρίτιδα, ουρική αρθρίτιδα, πέτρες στα νεφρά και υπεροξύτητα θα πρέπει να προσέχουν ιδιαίτερα εάν συμπεριλάβουν την Αλοκασία στη διατροφή του.

Κολοκασι καλλιεργεια, πως φυτεύω κολοκασι:

Το Κολοκάσι είναι ένα καλλωπιστικό υδρόβιο φυτό εύκολης καλλιέργειας, πρόκειται για ένα αρκετά ανθεκτικό είδος με γρήγορο ρυθμό ανάπτυξης, που προτιμά ημισκιερές έως σκιερές θέσεις, καθώς ο έντονος ήλιος σε θερμές περιοχές προκαλεί εγκαύματα στα φύλλα. Της αρέσει να είναι προστατευμένη από τον παγετό και το δυνατό άνεμο.

Μπορεί να φυτευτεί τόσο σε υγρά, πλούσια, κατά προτίμηση αργιλώδη ή πηλώδη εδάφη όσο και σε παρόχθιες ή παραλίμνιες θέσεις, σε βάθος έως και 10 εκ. κάτω από την επιφάνεια του νερού. Όσο περισσότερο νερό και υγρασία έχει τόσο πιο γρήγορα και εύκολα θα δημιουργήσει ένα πλούσιο και ολοζώντανο φύλλωμα.

Σε θερμοκρασίες κάτω των 4 °C τα επίγεια μέρη του φυτού νεκρώνονται, ωστόσο το ρίζωμα μπορεί να επιβιώσει σε θερμοκρασίες έως και – 8 °C.

Το χειμώνα όλα τα νεκρά φύλλα και βλαστοί θα πρέπει να απομακρύνονται.

Έχει ανάγκη από αρκετή υγρασία για αυτό χρειάζεται συχνό πότισμα, ειδικότερα τους ζεστούς καλοκαιρινούς μήνες. Το χειμώνα χρειάζεται να διατηρείται απλά δροσισμένη, ενώ αν ρίξει τα φύλλα της θα πρέπει να διατηρήσουμε τη ρίζα της στεγνή.

Αναπαράγεται με διαίρεση του ριζώματος.

Πηγή: el.wikipedia.org/wiki, grylliswaterlilies.gr, pfaf.org, www.olivemagazine.gr, www.eattheweeds.com, pfaf.org, Photo, Photo, Photo, Photo, Photo, Photo, Photo, illustration