Juniperus phoenicea Θαμνοκυπάρισσο

Το Juniperus phoenicea Θαμνοκυπάρισσο ή Άρκευθος η φοινικική είναι φυτό μόνοικο με κοντό κορμό και τα φύλλα του μοιάζουν με αυτά του κυπαρισσιού, φύεται κυρίως υπό μορφή θάμνων ή μεμονωμένων δένδρων σε αβαθείς αμμώδεις θέσεις με βραχώδες υπόστρωμα στις παρυφές του οικοτόπου.

Επιστημονική ονομασία: Juniperus phoenicea L.

Συνώνυμα: Juniperus turbinata

Ελληνική ονομασία: Άρκευθος η φοινικική, Γιουνίπερος ο φοινικικός

Κοινές ονομασίες: Θαμνοκυπάρισσο, Άγριο κυπαρίσσι, Ήμερος κέδρος, Φίδα, Αγριοκυπαρίσσι ή Αβόρατος.

Περιγραφή, Βιότοπος:

Το Juniperus phoenicea είναι θάμνος με βλαστούς διακλαδισμένους από τη βάση του ή μικρό δέντρο της οικογένειας Cupressaceae με ύψος 2 σπάνια και 8 μέτρα, με διάμετρο κορμού μέχρι το ένα μέτρο, με κόμη πυκνή κωνική έως πλατιά στρογγυλευμένη. Ο φλοιός του έχει μικρές σχισμές και σκούρο-καστανό χρώμα.

Τα φύλλα του είναι βελόνες και είναι δύο ειδών, στα ώριμα φυτά είναι κατά κανόνα λεπιοειδή φύονται αντίθετα ή ανά τρία σε σπονδύλους με μήκος 1-1,4εκατοστά περίπου. Τα φύλλα στα νεαρά φυτά και στα κάτω κλαδιά είναι βελονοειδή, οξυκόρυφα, φύονται ανά τρία σχηματίζουν σπονδύλους κι έχουν μήκος μέχρι 5-6 χιλιοστά.

Το Juniperus phoenicea φυτό μόνοικο και σπάνια δίοικο τα άνθη είναι μονογενή, τα αρσενικά είναι κίτρινοι κωνίσκοι και τα θηλυκά πράσινοι. Η περίοδος ανθοφορίας του είναι από το Μάρτιο έως και τον Απρίλιο, οι καρποί του περιέχουν 3-8 σπέρματα.

Ο καρπός είναι ραγοστρόβιλος σχεδόν σφαιρικός, πράσινος, κοκκινίζει όμως στην ωριμότητα, γυαλιστερός, με αμυδρό επίχρισμα, με διάμετρο 0,6-1,4 εκατοστά, ωριμάζει το φθινόπωρο το δεύτερο χρόνο από την άνθηση.

Στην Ελλάδα φύεται κυρίως στα βουνά του κεντρικού και νότιου τμήματος της ηπειρωτικής χώρας και στα νησιά του νοτίου Αιγαίου, του Ιονίου πελάγους, την Κρήτη.

Κυρίως κοντά στη θάλασσα, σε μεσογειακούς θαμνώνες, σε δάση, φρυγανότοπους, πετρώδεις και βραχώδεις ασβεστολιθικές πλαγιές.

Μοιάζει με το Juniperus macrocarpa

Χρήσεις

Αυτό το είδος είναι συχνά κυρίαρχο δασικό είδος στα δάση της Μεσογείου, κυρίως σε παράλιες περιοχές με ήπιο κλίμα. Απαντά σε χαμηλά υψόμετρα και παραθαλάσσιες τοποθεσίες, σε προσηλιακές θέσεις σχηματίζοντας αμιγείς ομάδες ή συστάδες.

Το είδος αυτό της αρκεύθου χρησιμοποιείται για την παρεμπόδιση της εδαφικής διάβρωσης και ως καλλωπιστικό σε πάρκα και κήπους. Φύεται σε διάφορους τύπους εδάφους αλλά προτιμά τα αμμώδη και αργιλώδη , τα αλκαλικά και ρηχά εδάφη. Αναπτύσσεται ακόμη και σε πολύ φτωχά εδάφη όπου άλλα δασικά είδη δεν μπορούν να αναπτυχθούν.

Οι ηλιόλουστες πλαγιές είναι ιδανικές για το είδος αυτό φτάνει το έδαφος να αποστραγγίζεται καλά. Είναι ευάλωτο στο ψύχος, κυρίως στη νεαρή ηλικία.

Μερικά τμήματα του φυτού χρησιμοποιούνται στη χημική και φαρμακευτική βιομηχανία λόγω των σημαντικών οργανικών και ανόργανων συστατικών τους

Πηγή: www.botany.gr, el.wikipedia.org/wiki, Κοράκης Γ. 2015. Δασική Βοτανική -Αυτοφυή Δέντρα και Θάμνοι της Ελλάδας. Ελληνικά Ακαδημαϊκά Ηλεκτρονικά Συγγράμματα και Βοηθήματα. 620 σελ., http://ec.europa.eu