Ziziphus jujuba Τζιτζιφιά
Ziziphus jujuba Τζιτζιφιά
Τα τζίτζιφα μπορούν να καταναλωθούν ωμά ή μαγειρεμένα, φρέσκα ή αποξηραμένα που είναι ποιό γλυκά και ποιό νόστιμα.
Επιστημονικό όνομα: Ziziphus jujuba Mill.
Συνώνυμα: Paliurus mairei H. Lev., Rhamnus jujuba L., Rhamnus soporifera Lour., Rhamnus zizyphus L., Ziziphus mauritiana Lam., Ziziphus muratiana Maire, Ziziphus nitida Roxb., Ziziphus orthacantha DC., Ziziphus poiretii G.Don nom. illeg., Ziziphus rotundata DC., Ziziphus sativa Gaertn., Ziziphus sinensis Lam., Ziziphus soporifera (Lour.) Stokes, Ziziphus tomentosa Poir., Ziziphus trinervia Roth nom. illeg., Ziziphus vulgaris Lam., Ziziphus zizyphus (L.) H.Karst.
Κοινές ονομασίες: τζιτζιφιά, κινέζικος χουρμάς, μοσχοιτιά, ελιά της Βοημίας.
Περιγραφή, Βιότοπος:
Είναι φυλλοβόλο καρποφόρο δέντρο της οικογένειας Rhamnaceae με καταγωγή την Ασία. Μπορεί να φτάσει σε ύψος τα 10 μέτρα, ο κορμός του είναι ευθυτενής με κρεμάμενα αγκαθωτά κλαδιά.
Τα φύλλα του είναι σύνθετα με κοντό μίσχο, γυαλιστερά λευκοπράσινα, ωοειδή, μήκος 2-7 εκατοστά και 1-3 εκατοστά πλάτος, με τρεις ευδιάκριτες φλέβες στη βάση και λεπτό οδοντωτό περιθώριο.
Τα λουλούδια είναι μικρά, πλάτους 5 χιλ. με πέντε άσπρα κιτρινωπά πέταλα, είναι ευωδιαστά λουλούδια με ευχάριστο ιδιαίτερο άρωμα που γεμίζει την ατμόσφαιρα σε μεγάλη έκταση, περίοδος ανθοφορίας από τον Απρίλιο – Ιούνιο.
Οι καρποί είναι σαρκώδεις δρύπες, μοιάζουν με μικρά δαμάσκηνα, 1,5-3 εκατοστά περίπου στο μέγεθος της ελιάς, με υπόξινη γεύση, είναι εδώδιμοι αλλά είναι πιο νόστιμοι ξεροί παρά φρέσκοι. Το χρώμα τους είναι πράσινο όταν είναι άγουροι, κίτρινοι αργότερα, βαθυκόκκινο προς το μοβ-μαύρο όταν ωριμάσουν.
Μοιάζει με τo Elaeagnus angustifolia με κοινή ονομασία Ελαίαγνος ή Ζιζυφιά ή Τζιτζιφιά ή Μοσχοϊτιά ή Ελιά της Βοημίας που όμως έχει σταχτί χρώμα φύλλου με μία ευδιάκριτη φλέβα (νεύρο) και χωρίς οδοντωτό περιθώριο.
Άλλα συγγενικά του είδη είναι η Z. jujube var. spinosa, Z. mucronata, A.spina-christi (αγκάθι του Χριστού).
Στο γένος Ζίζιφος ανήκει και ένα άλλο είδος ο Ζίζιφος ο λωτός (Ziziphus lotus) που είναι σπάνιο στον τόπο μας αλλά κοινό στην Κύπρο, που είναι γνωστό με το όνομα παλλούρα και ο καρπός του με το όνομα κόνναρο.
Ο καρπός της Τζιτζιφιάς, Συλλογή και οι Χρήσεις του:
Το τζίτζιφο, όπως λέγεται ο καρπός έχει μια υπόξινη-γλυκιά γεύση, το μέγεθος του είναι περίπου 25 χιλιοστά σε μήκος, αν και μπορεί να είναι μεγαλύτερος σε καλλιεργούμενες ποικιλίες.
Τα τζίτζιφα ωριμάζουν και συλλέγονται το φθινόπωρο όταν πάρουν καφέ χρώμα. Μπορούν να καταναλωθούν ωμά ή μαγειρεμένα, φρέσκα ή αποξηραμένα που είναι ποιο γλυκά και ποιο νόστιμα.
Προστίθενται σε κέικ, σε ψωμιά, σε ζελέδες, σε σούπες και σε πολλά άλλα φαγητά. Στην Κροατία, και ιδιαίτερα στη Δαλματία χρησιμοποιούνται σε μαρμελάδες, χυμούς και σε ρακί.
Στο Λίβανο , την Ιορδανία και άλλες χώρες της Μέσης Ανατολής, οι καρποί τρώγονται σαν σνακ ή μαζί με κάποιο επιδόρπιο μετά το γεύμα.
Οι αποξηραμένοι καρποί συχνά αλέθονται και γίνονται μια σκόνη. Αυτή η σκόνη χρησιμοποιείται στην παρασκευή «kochujang», μια καυτή πάστα πιπεριάς-σόγιας που μοιάζει με miso.
Ο καρπός μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί ως υποκατάστατο του καφέ.
Το τζίτζιφο περιέχει περίπου 8,7% σάκχαρα, 2,6% πρωτεΐνη, 1,4% τέφρα, 1,7% πηκτίνη και 1,3% ταννίνης.
Σύμφωνα με ορισμένες απόψεις το είδος αυτό είναι ο λωτός των αρχαίων, που τον καρπό του, κατά τους Ομηρικούς χρόνους, έτρωγαν οι λωτοφάγοι της Αφρικής, τους οποίους είχε επισκεφτεί ο Οδυσσέας.
Οι κερκυραϊκές τζιντζόλες είναι μια παραδοσιακή συνταγή για τα Τζίτζιφα
Αφού τα μαζέψουμε και τα πλύνουμε, τα ψήνουμε στις αντιστάσεις για μια ώρα στους 150 βαθμούς για να μαραθούν.
Στη συνέχεια προσθέτουμε γλυκάνισο, χυμό από σταφύλι, 1 κουτάλι της σούπας ζάχαρη, λίγο πιπέρι, κανέλα, γαρίφαλο και λίγο ούζο.
Τα ξαναβάζουμε στο φούρνο στους 150 για μια ώρα.
Τα αφήνω να κρυώσουν και τα τοποθετώ σε αποστειρωμένα βάζα.
Μέσα στα βάζα μπορείτε να προσθέσετε σταφίδες και ξηρούς καρπούς.
Μελισσοκομικό φυτό:
Οι μέλισσες επισκέπτονται τα λουλούδια της Ziziphus jujuba Τζιτζιφιάς από τον Ιούνιο λίγο πριν την ανατολή του ήλιου και σταματούν λίγες ώρες μετά.
Θεραπευτικές ιδιότητες της τζιτζιφιάς:
Το τζίτζιφο εκτός νόστιμο φρούτο είναι και αποτελεσματικό φυτικό φάρμακο. Βοηθά αύξηση του σωματικού βάρους, βελτιώνει τη μυϊκή δύναμη και αυξάνει την αντοχή.
Στην περσική παραδοσιακή ιατρική χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με άλλα φυτικά φάρμακα για τη θεραπεία κρυολογήματος, γρίπης και βήχα. Στην κινεζική ιατρική έχει συνταγογραφηθεί ως τονωτικό για την ενίσχυση της λειτουργίας του ήπατος.
Σε έρευνα στην Ιαπωνία έχει δείξει ότι ο καρπός αυξάνει την αντίσταση του ανοσοποιητικού συστήματος.
Στη Δύση οι καρποί του χρησιμοποιούνται για να ανακουφίσουν από τον βήχα.
Ο φλοιός της αφρικάνικης ποικιλίας Ziziphus muronata, χρησιμοποιείται για τον βήχα και για προβλήματα στην περιοχή του θώρακα. Τα φύλλα και οι ρίζες του φυτού ανακουφίζουν από τους πόνους.
Ο φλοιός της Τζιτζιφιάς δρα ως στυπτικό. Ο καρπός της δρα ως αντιαλλεργικό, αντιβηχικό, μαλακτικό, ηπατοπροστατευτικό, ήπιο υπακτικό, θρεπτικό και ήπιο καταπραϋντικό.
Οι σπόροι του βοτάνου δρουν ως ηρεμιστικό, υποτασικό, υπνωτικό και καταπραϋντικό. Οι σπόροι της ποικιλίας Var. Spinoza (suan zao ren) χρησιμοποιούνται για το άγχος, τη νευρικότητα και τις αϋπνίες. Μειώνουν την υπερβολική εφίδρωση, ειδικά τη νυχτερινή.
Η παρουσίαση των βοτάνων σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί συνταγή και έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα.
Πως φυτευω τζιτζιφια
Στην Ελλάδα η τζιτζιφιά είχε έρθει από την εποχή του μεγαλέξανδρου, από την Ασία, ίσως από Κίνα, γι αυτό το λένε και κινέζικο χουρμά.
Φυτευω την τζιτζιφιά σε ηλιόλουστες θέσεις με καλά στραγγιζόμενο έδαφος, μπορεί να ευδοκιμήσει ακόμη και σε άγονα φτωχά, σχετικά ξηρά εδάφη, χωρίς ιδιαίτερες απαιτήσεις σε νερό.
Καλλιεργείται μεμονωμένο αλλά και σε δενδροστοιχίες, είναι κατάλληλη και για παραθαλάσσιες φυτεύσεις.
Πολλαπλασιασμός:
Υπάρχουν πολλές ποικιλίες, φτάνουν έως και 8-10 μέτρα σε όλες ο πολλαπλασιασμός τους γίνεται κυρίως με εμβολιασμό.
Υπάρχει και η ποικιλία Ziziphus mauritiana που καλλιεργείται συχνότερα σε ξηρές περιοχές σε όλους τους τροπικούς η οποία έχει μεγάλη ανοχή στα πολύ ξηρά εδάφη.
Ευδοκιμεί σε μεγάλη ποικιλία εδαφών εκτός από τα υγρά και τα πολύ αργιλώδη, προτιμά τα γόνιμα και καλά στραγγιζόμενα εδάφη και είναι ανθεκτική στο ψύχος και την ατμοσφαιρική ρύπανση.
Η Ziziphus mauritiana είναι ποικιλία που αναπτύσσεται εύκολα, αλλά για να ωριμάσουν οι καρποί του χρειάζεται μακρύ και θερμό καλοκαίρι.
Φωτογραφίες με Ziziphus jujuba Τζιτζιφιά
Πηγή: www.herb.gr , users.sch.gr , www.pfaf.org, en.wikipedia.org/wiki/Jujube, fytorio-pasxalis.gr, Photography Wikimedia Commons, Author CarolSpears Date 9 Ιανουαρίου 2009 στις 11:16 π.μ., Photography Wikimedia Commons, Author Zcebeci Date 18:53, 14 September 2014, Photography Wikimedia Commons, Author Beasthwaite Date 216:04, 7 July 2015 & Photography Wikimedia Commons, Author Tirithel Date 01:51, 29 August 2011
Σου αρέσει αυτή τη δημοσίευση; Μοιράσου το με φίλους!
