Calicotome villosa Ασπάλαθος

Το γένος περιλαμβάνει 3 είδη στην Ευρώπη και τη βόρεια Αφρική. Στην Ελλάδα εμφανίζεται η Calicotome villosa Ασπάλαθος που φύεται μέχρι τα 900 μέτρα, σε ξηροθερμικές περιοχές, σε φράχτες, θαμνότοπους και φρύγανα.

Eπιστημονική ονομασία: Calicotome villosa (Poir.) Link

Ελληνική ονομασία: Καλυκοτόμος η χνουδωτή, Καλυκοτόμη εριότριχος

Κοινές ονομασίες: Ασπάλαθος, Ασπαλαθότρουλα, Ασφάλαθος, Ασφάλαχτος, Ασπραγκαθκιά, Ασπρόρραχος, Ασπροσπαλαθκιά, Αρκόρραχος, Σπαλάχτρι, Σπαλάθρι, Σφέλαχτο, Σφαλάχτι, Hairy thorny broom, Spiny broom

Ετυμολογία: Calicotome από τα ελληνικά κάλυκας καιντομή και αναφέρεται στο σχήμα του κάλυκα που τέμνεται εγκάρσια κατά την ανάπτυξη του άνθους και villósus = τριχωτή, χνουδωτή.

Περιγραφή:

Η Calicotome villosa Ασπάλαθος έναι ένας ακανθώδεις θάμνους, της οικογένειας των Fabaceae, με ύψος μέχρι 3 μέτρα, με εναλλασσόμενους κλάδους, με διακριτές αυλακώσεις κατά μήκος των βλαστών, όταν οι βλαστοί ξεραθούν το καλοκαίρι μετατρέπονται σε σκληρά αγκάθια.

Τα φύλλα είναι εναλλασσόμενα, σύνθετα με τρία μικρά φυλλάρια και έμμισχα, χνουδωτά στην κάτω πλευρά.

Τα κίτρινα άνθη του είναι αρρενοθήλεα, μασχαλιαία, τα οποία φύονται σε σκιαδόμορφες δέσμες ή σε βότρεις των 2 με 15 ανθών. Η στεφάνη είναι ζυγόμορφη και κίτρινη, βράκτεια του κάλυκα σχεδόν ακέραια. Τα άνθη αναδύουν ένα ωραίο γλυκό άρωμα. Περίοδος ανθοφορίας από τον Δεκεμβρίο μέχρι και τον Απρίλιο.

Ο καρπός είναι επιμήκης χέδρωπας, σχεδόν τετραγωνικός, έντονα τριχωτός από γκριζόχρωμες τρίχες. Ο καρπός του τρώγεται από κατσίκες.

Γνωστός από τα αρχαία χρόνια, ακριβώς με την ονομασία ασπάλαθος αναφέρεται από τον Διοσκουρίδη, σύμφωνα με τον οποίο (και τον Πλάτωνα), με τα κλαδιά του φυτού αυτού, που φέρουν ισχυρά αγκάθια, τιμωρούσαν οι θεοί τους τυράννους στον Άδη. Σε αυτήν την ιστορική αναφορά βασίζεται το τελευταίο ποίημα που έγραψε ο Γιώργος Σεφέρης στις 31 Μαρτίου 1971, το οποίο ονομάζεται «Επί Ασπαλάθων».

Οι αρχαίοι Ελληνες χρησιμοποιούσαν τά άνθη του ασπάλαθου για την παρασκευή αρωματισμένου ελαιόλαδου και την περιποίηση του σώματος. Οι πληροφορίες λένε, για την διαδικασία αρωματίσματος του ελαιόλαδου, οτι προστίθονταν αρωματικές ύλες όπως ο σκίνος, ο ασπάλαθος και κάλαμο, το οποίο ονόμαζαν ρόδινο.

Το μέλι του ασπάλαθου, Μελισσοκομικό φυτό:

Η ανθοφορία του είναι μεγάλη και σε όγκο και σε χρόνο διάρκειας αλλά δίνει νέκταρ φτωχό σε σάκχαρα και λίγη γύρη.

Μελισσοκομικά δεν έχει πολύ μεγάλη αξία αφού οι μέλισσες τον επισκέπτονται ανάλογα από τις καιρικές συνθήκες, άνεμο, θερμοκρασίες κ.α. δυσκολευόμενες να πάρουν το νέκταρ, από τα βαθυκάλυκα άνθη του, με αποτέλεσμα να μην δίνει ικανοποιητικές ποσότητες μελιού.

Πηγή: oreinomeli.wordpress.com, xlorida.blogspot.com, el.wikipedia.org/wiki