Angelica sylvestris Αγγελική η άγρια

Το Angelica sylvestris Αγγελική η άγρια είναι ένα φυτό που ανήκει στο γένος Angelica που περιλαμβάνει περίπου 60 είδη ψηλών, διετών και πολυετών βοτάνων της οικογένειας Apiaceae.

Ορισμένα είδη καλλιεργούνται για τις αρωματικές ουσίες και για τις φαρμακευτικές τους ιδιότητες. Η πιο σημαντική από αυτές είναι η Angelica archangelica η γνωστή μας αγγελική.

Οι ντόπιοι της Λαπωνίας χρησιμοποιούν τις σαρκώδεις ρίζες της σαν τροφή και τα στελέχη ως φάρμακο. Η φυλή Σάμι της Λαπωνίας, χρησιμοποιούν το φυτό για να φτιάξουν ένα παραδοσιακό μουσικό όργανο το fadno.

Η Angelica lucida ή παραθαλάσσια αγγελική καταναλώνεται ως μια άγρια έκδοση του σέλινου. Οι ρίζες και οι σπόροι χρησιμοποιούνται μερικές φορές για γεύση στο ποτό τζιν.

Επιστημονική ονομασία: Angelica sylvestris L.

Κοινές ονομασίες: Νεροκάλαμο, αγγελική, ρίζα του Αγίου Πνεύματος, ρίζα του Αρχάγγελου

Περιγραφή, Βιότοπος:

Η Αγγελική η άγρια είναι πολυετές ποώδες φυτό. Φύεται σε υγρές και σκιερές τοποθεσίες, σε χωράφια, σε βοσκοτόπους, σε καλλιεργημένο έδαφος, σε φράκτες, σε χαράδρες και ανάμεσα στα βράχια, δίπλα σε ρυάκια, σε έλη, σε βάλτους, σε ξέφωτα δασών, σε ημισκιερά σημεία, τη βρίσκουμε σε πολλές περιοχές της ηπειρωτικής χώρας και της Πελοποννήσου.

Ο βλαστός του φυτού είναι κούφιος εσωτερικά, γραμμωτός, κοίλος, κοκκινωπός και με ύψος 60-150 εκατοστά. Η ρίζα του είναι μακριά, κάθετη, σε πάχος δακτύλου.

Τα φύλλα της Αγγελικής ειναι πολλά, δις ή τρις πτεροειδή, με φυλλάρια πλατιά, οδοντωτά, μίσχους διογκωμένους που σχηματίζουν κολεό.

Τα άνθη φύονται σε ταξιανθία σκιάδιο, έχουν χρώμα λευκό και πολλές φορές σε ρόδινη απόχρωση, ανθίζουν από Ιούλιο μέχρι Σεπτέμβριο.

Για θεραπευτικούς σκοπούς συλλέγεται όλο το φυτό της αγγελικής κυρίως όμως χρησιμοποιείται το ρίζωμα το οποίο συλλέγουμε από Μάρτιο έως Απρίλιο και Σεπτέμβρη έως Οκτώβρη. Τα φύλλα της συλλέγονται το καλοκαίρι ενώ οι σπόροι του ωριμάζουν και συλλέγονται από Αύγουστο έως Οκτώβριο.

Συστατικά:

Περιέχει αιθέρια έλαια και ρητίνες και είναι ολόκληρη αρωματικότατη, με δυνατή και επίμονη μυρωδιά. Όλα τα όργανα του φυτού περικλείουν αιθέριο έλαιο (και ιδιαίτερα η ρίζα του σε ποσότητα 1%), αποτελούμενο από φελλανδρίνη, οργανικά οξέα και μία κουμαρίνη, την αγγελικίνη.

Οι σπόροι περιέχουν φουρανοκουμαρίνες (ιμπερατορίνη και βεργαπτένη).

Η χημική σύνθεση της ρίζας της αγγελικής είναι πτητικό λάδι, ανάμεικτο με ένα οξύ πτητικό, κερί, ρετσίνι, τανίνη, μηλικό οξύ, ζάχαρη, κόμμι, άμυλο και πρωτεΐνες.

Εδωδιμότητα:

Οι σπόροι και οι ρίζες αρωματίζουν το γνωστό ποτό βενεδικτίνη.

Είναι φαρμακευτικό και μελισσοκομικό φυτό και όλα τα μέρη του έχουν ένα ευχάριστο άρωμα, το γλυκό της άρωμα προσελκύει μύγες, κουνούπια και πολύχρωμα σκαθάρια.

Οι σπόροι του χρησιμοποιούνται ως καρύκευμα και τα φύλλα και οι νεαροί βλαστοί ως αρωματικό στις σαλάτες. Η ρίζα βράζεται και τρώγεται σε σαλάτα.

Οι νεαροί βλαστοί και τα φύλλα και ο σπόρος χρησιμοποιούνται στη ζαχαροπλαστική σε τάρτες, μαρμελάδες, γλυκά του κουταλιού και σε μπισκότα.

Επίσης:

Στην Αγγελική είχαν αποδοθεί μαγικές δυνάμεις, πίστευαν ότι προστάτευε από τη μαύρη μαγεία. Χρησιμοποιούταν και σε πολλές παγανιστικές τελετουργίες καθώς ήταν γνωστές οι καθαρτήριες ιδιότητες της.

Σύμφωνα με την παράδοση το συγκεκριμένο φυτό ανθίζει τη μέρα που γιορτάζεται ο Αρχάγγελος Μιχαήλ και έτσι πήρε και την ονομασία του.

Το γένος Angelica sp. περιλαμβάνει πάρα πολλά είδη περίπου 60.

Θεραπευτικές ιδιότητες:

Η αρχαγγελική έχει χρησιμοποιηθεί πολύ στο παρελθόν από γυναίκες αφού βοηθά στους πόνους της περιόδου και συμβάλλει στο να διορθωθούν ανωμαλίες της έμμηνου ρήσης. Η ρίζα και οι σπόροι του φυτού δρουν ως αντισπασμωδικό, αρωματικό, άφυσο, εφιδρωτικό, διουρητικό, διεγερτικό, στομαχικό.

Θεωρείται πολύ καλό τονωτικό σε περίπτωση αναιμίας, ατονίας, ενώ δρα και κατά της μελαγχολίας, του πεπτικού συστήματος καταπολεμά τους σπασμούς του στομάχου και του εντέρου και των νευρικών πονοκεφάλων.
Έχει επίσης αντιβακτηριδιακές και αντιμυκητιακές ιδιότητες.
Χρησιμοποιείται ακόμη ως καρδιοτονωτικό και ως ευεργετικό για τα μάτια.

Το αφέψημα του φυτού χρησιμοποιείται για θεραπεία βρογχικού άσθματος, καταρροή, βήχα και δυσπεψία. Έχει αποχρεμπτικές ιδιότητες, γι’ αυτό χρησιμοποιείται σε βρογχίτιδες, πλευρίτιδες και κρυολογήματα.

Είναι καταπραϋντική σε περιπτώσεις νευρικού άσθματος αλλά και καρδιοτονωτική. Σε εσωτερική χρήση δίνουμε το αφέψημα κατά της ξινίλας του στομαχιού, κατά της δυσπεψίας, σε περιπτώσεις ανορεξίας, έλκων του στομάχου, καούρες και φούσκωμα στομάχου.
Τέλος θεωρείται επουλωτική και διουρητική.

Τρόποι παρασκευής:

Ως αφέψημα, ρίχνουμε μία κουταλιά του καφέ άνθη και φύλλα ή και σπέρματα σε ένα φλιτζάνι νερό και βράζουμε για 10 λεπτά, πίνουμε μέχρι δύο φορές την ημέρα.
Υπό μορφή σκόνης της ρίζας, χρησιμοποιείται δύο φορές την ημέρα, σε ποσότητα μιας πρέζας.

Αντενδείξεις:

Σε μεγάλες δόσεις μπορεί να επηρεάσει αρνητικά το κεντρικό νευρικό σύστημα και επιβαρύνει την υπέρταση και τις λειτουργίες της καρδιάς και της αναπνοής. Δεν ενδείκνυται για τις εγκύους και τους διαβητικούς. Όταν κάνουμε καταπλάσματα το δέρμα γίνεται φωτοευαίσθητο και χρειάζεται προσοχή.

Το φυτό μοιάζει με το δηλητηριώδες Κώνειο το στικτόν – Conium maculatum η ρίζα του οποίου είναι βολβώδης και θέλει προσοχή να μην γίνει μπέρδεμα μεταξύ των δύο βοτάνων.

Η παρουσίαση των βοτάνων σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί συνταγή και έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα.

Καλλιέργεια:

Πρέπει να καλλιεργούνται σε προστατευμένα σε μια ημι-σκιερά σημεία. Μπορεί να αναπτυχθεί σε όλων των ειδών τα εδάφη, προτιμά όμως τα πλούσια και υγρά.

Πολλαπλασιάζετε με σπόρο την άνοιξη ή με μεταφύτευση σπορόφυτων.
Αντέχει σε χαμηλές θερμοκρασίες μέχρι και -20°C και δεν προσβάλλεται από εχθρούς και ασθένειες.

Πηγή: www.herb.gr, en.wikipedia.org/wiki, Photography Wikimedia Commons, Author Franz Xaver Date 23:47, 8 March 2006 & Photography Wikimedia Commons, Author GeographBot Date 00:42, 22 February 2011