Vitex agnus-castus Λυγαριά

Το Vitex agnus-castus Λυγαριά είναι ενδημικό της περιοχής της Μεσόγειο, θάμνος πολύ διαδεδομένος στην Ελλάδα, όπου φύεται κυρίως σε υγρές-αμμώδης-χαλικώδεις τοποθεσίες, ρέματα, σε κοίτες ποταμών αλλά και σε ακτές, σε υψόμετρο από 0-έως 500 μέτρα.

Επιστημονική ονομασία: Vitex agnus-castus L

Συνώνυμα: Agnus-castus robusta (Lebas) Carrière, Agnus-castus vulgaris Carrière, Vitex agnus Stokes, Vitex hybrida Moldenke, Vitex integra Medik., Vitex latifolia Mill., Vitex lupinifolia Salisb., Vitex pseudonegundo (Hausskn.) Hand.-Mazz., Vitex robusta Lebas, Vitex verticillata Lam.

Ελληνική ονομασία: Βίτεξ ο αγνός, Άγνος η κοινή, Άγνος ο αγνός.

Κοινές ονομασίες: Λυγαριά, Λυγιά, Άγνος, Αγνιά, Καναπίτσα, Άγρια λεβάντα, Καλαθιά, Πιπέρι του μοναχού, Βάλσαμο του Αβραάμ, Agnus Castus, Lilac chastetree, Vitex, Chastetree.

Ετυμολογία: Το όνομα του γένους “Vitex” προέρχεται από το λατ. “viere” που σημαίνει πλέκω, εξαιτίας της χρήσης των ευλύγιστων κλαδιών της λυγαριάς στην καλαθοπλεκτική.
Το όνομα gnus–castus προέρχεται από την ελληνική ἁγνός («αγνός») και τη λατινική castus («αγνός»).
Το όνομα Λυγαριά οφείλεται στα ευλύγιστα κλαδιά της.

Περιγραφή:

Η λυγαριά είναι ένας φυλλοβόλος θάμνος, της οικογένειας των Verbenaceae, με ύψος μέχρι 3 μέτρα, σπάνια έως 5μ., με κόμη όρθια και σφαιρική, με κλαδίσκους τετράγωνους και χνουδωτούς.

Τα αρωματικά φύλλα της είναι γκριζο-πρασινωπά, με χνούδι στην κάτω επιφάνεια, αντίθετα και σύνθετα παλαμοειδή, με 5-7 φυλλάρια λογχοειδή, με μήκος 2-10 εκ., με περίμετρο λεία ή ελαφρά οδοντωτή.

Τα εύοσμα, βιολετί ή λευκά άνθη της, είναι αρρενοθήλεα, ελαφρώς ζυγόμορφα, τα οποία φύονται σε επάκριες κυματοειδείς ταξιανθίες που προσομοιάζουν στάχεις ή φόβες. Περίοδος ανθοφορίας από τον Αύγουστο έως και το Νοέμβριο.

Ο καρπός της είναι μικρή, κόκκινο-μελανή, σφαιρική δρύπη, με μήκος 3-4 χιλ. περιέχει 4 σπόρους.

Εδωδιμότητα:

Οι καρποί έχουν καυστική γεύση και χρησιμοποιούνται σαν μπαχαρικό ως υποκατάστατο του πιπεριού.

Τα αρωματικά φύλλα χρησιμοποιούνται επίσης ως καρύκευμα.

Αποτελεί ένα από τα συστατικά του θρυλικού μαροκινού μίγματος μπαχαρικών ‘ras el hanout’.

Η λιγαριά σαν μελισσοκομικό φυτό:

Είναι ένα σημαντικό μελισσοκομικό φυτό καθώς οι μέλισσες το επισκέπτονται το καλοκαίρι και το φθινόπωρο για να συλλέξουν γύρη και νέκταρ.

Το μέλι της Λυγαριάς είναι αρκετά εύγευστο, ιδιαίτερα αρωματικό, ανοιχτόχρωμο και κρυσταλλώνει πολύ αργά.

Θεραπευτικές ιδιότητες:

Η Λυγαριά έχει χρησιμοποιηθεί για χιλιάδες χρόνια για την ευεργετική της επίδραση στο γυναικείο ορμονικό σύστημα, η σύγχρονη έρευνα έχει επιβεβαιώσει αυτήν την χρήση.

Χρησιμοποιείται παραδοσιακά για την αντιμετώπιση των εμμηνορροϊκών και προεμμηνορροϊκών συμπτωμάτων, της δυσμηνόρροιας (πόνοι κατά την έμμηνο ρύση), των ενοχλήσεων λόγω εμμηνόπαυσης και της ανεπαρκούς παραγωγής γάλακτος σε θηλάζουσες γυναίκες.

Ο καρπός θεωρείται ότι έχει αφροδισιακές ιδιότητες, αν και άλλες έρευνες λένε ότι είναι αναφροδισιακά. Ο λόγος αυτής της διαφωνίας είναι ότι οι καρποί έχουν μια ρυθμιστική επίδραση στο σώμα και έτσι είναι πιθανό να αυξήσουν τη σεξουαλική δραστηριότητα σε εκείνους που δεν είναι πολύ ενεργοί και αντίθετα να τη μειώσουν σε εκείνους που είναι πολύ δραστήριοι.

Χρησιμοποιείται για την ωφέλιμη δράση της σε παθολογικές καταστάσεις του δέρματος, όπως είναι η ακμή.

Αντενδείξεις:

Είναι πιθανή η αλλεργική αντίδραση, κεφαλαλγία, αυξημένη ροή κατά την έμμηνο ρύση,αλλαγέςστον εμμηνοροικό κύκλο, ακμή, λιγότερο συχνές τριχόπτωση, αύξηση ενδοφθάλμιας πίεσης, ταχυκαρδία, εφίδρωση.

Συνιστάται αποφυγή κατά την κύηση, ενώ οι θηλάζουσες πρέπει να συμβουλευτούν τον γιατρό τους.

Να μην λαμβάνεται μαζί με φάρμακα για θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης, με αντισυλληπτικά και με φάρμακα που μεταβολίζονται από το κυτόχρωμα Ρ450.

Ομοιοπαθητική:

Ως ομοιοπαθητικό φάρμακο χρησιμοποιείται κυρίως σε κατάπτωση μετά από σεξουαλικές καταχρήσεις, τόσο σε άνδρες όσο και σε γυναίκες. Σε κουρασμένα άτομα με χαρακτηριστική δυσλειτουργία του σεξουαλικού συστήματος (προβλήματα στύσης, εκσπερμάτωσης, κλπ). Ενασχόληση με σεξουαλικά ζητήματα.

Αίσθηση πρόωρης γήρανσης.

Διανοητική κατάπτωση, άγχος υγείας.

Εναλλαγή διάθεσης.