Rhodocollybia butyracea

Είναι αναμφισβήτητα ένα τα πιο κοινά είδη που απαντώνται στα δάση μας και αρκετά εύκολα αναγνωρίσιμο. Ανήκει στην οικογένεια Marasmiaceae και καρποφορεί σε ομάδες, καλοκαίρι και φθινόπωρο σε πλατύφυλλα και κωνοφόρα δάση. Αν και φαγώσιμο δεν έχει κανένα μαγειρικό ενδιαφέρον και γι’αυτό συγκαταλέγεται στα μη εδώδιμα.

Συστηματική ταξινόμηση:
Phylum (Συνομοταξία) : Basidiomycota
Class (Ομοταξία) : Agaricomycetes
Order (Τάξη) : Agaricales
Family (Οικογένεια): Marasmiaceae
Genus (Γένος) : Rhodocollybia
Species (Είδος) : R. butyracea

Επιστημονική ονομασία: Rhodocollybia butyracea (Bull.: Fr.) Lennox

Συνώνυμα: Agaricus butyraceus Bull. , Agaricus leiopus Pers. , Agaricus asemus (Fr.) Fr. , Collybia butyracea (Bull.) P. Kumm. , Collybia butyracea var. butyracea (Bull.) P. Kumm. , Collybia asema (Fr.) Gillet , and Collybia butyracea var. asema (Fr.) Quél.

Ελληνική ονομασία: Ροδοκολλυβία η βουτυρώδης

Ετυμολογία: butyracea για τη βουτυρώδη όψη και αίσθηση της επιφάνειας του καπέλου της.

Περιγραφή:

Το καπέλο του έχει διάμετρο 3-6 εκατοστά, κυρτό αρχικά, πολύ γρήγορα γίνεται επίπεδο, με αμβλύ ύβο, με λεία και λιπαρή επιφάνεια και με γραμμωτή περίμετρο. Το χρώμα του είναι σε υγρό περιβάλλον καφέ-κόκκινο, ωχρό-καφετί, ενώ σε στεγνό ανοικτό καφέ-μπεζ, πάντα όμως με πιο σκούρο κέντρο και με πιο ανοιχτόχρωμη περιφέρεια.

Τα ελάσματα λευκά αρχικά, με ρόδινό-καφετί τόνους στην ωριμότητα, πυκνά και προσφυή με οδόντωση.

Το πόδι του με ύψος 4-8 και διάμετρο 0,5-2 εκατοστά, στα ίδια χρώματα με το καπέλο, αλλά πιο ανοιχτόχρωμο στη κορυφή και συχνά με λευκό χνούδι στη βάση του, πολύ σκληρό και δεν διαχωρίζεται εύκολα από το καπέλο.

Η λεπτή σάρκα του με λευκωπό χρώμα, πλαδαρή, με ρητινώδεις οσμή και γλυκιά γεύση.

Το αποτύπωμα των σπόρων του έχει κρεμ χρώμα.
Πηγή: www.fungipedia.org, www.funghiitaliani.it

Ομοιότητες:

Το Rhodocollybia butyracea f. asema έχει γκριζωπές αποχρώσεις.

Το Rhodocollybia maculata = Collybia maculata είναι συνήθως πιο ανοιχτόχρωμο και έχει καφέ στίγματα στο καπέλο και στα ελάσματα, ενώ η σάρκα του έχει πικρή γεύση.

Το Rhodocollybia prolixa = Collybia distorta διακρίνεται από το καφέ-κοκκινωπό- ή κόκκινο-πορτοκαλί χρώμα του καπέλου, τη λίγο πικρή γεύση.

Σχόλια:

Αυτό το κοινό και διαδεδομένο είδος ξεχωρίζει εύκολα από τα άλλα είδη μυκήτων που μοιράζονται το ίδιο βιότοπο από τα γυαλιστερά χρώματα του καπέλου και του ποδιού, κυρίως όμως από την λιπαρότητα της επιδερμίδα του.

Αν χαϊδέψουμε με τα δάχτυλα μας το καπέλο του θα νιώσουμε τη βουτυρώδη επιφάνεια, όπως ακριβώς περιγράφεται και από το όνομά του.

Στερείται γαστρονομικής αξίας, είναι όμως ένα είδος που έχει μεγάλη σημασία για το περιβάλλον, διότι ανακυκλώνει και καθιστά διαθέσιμη και πάλι για τα φυτά, τις οργανικές ουσίες που αφομοιώνει από τα φύλλα και βελόνες.

Κάποιοι ερευνητές αναγνωρίζουν δύο ποικιλίες αυτού του μανιταριού ανάλογα με το χρώμα, τα πιο γκριζωπά καρποσώματα ακόμη και όταν είναι υγρά, αναγνωρίζονται ως ποικιλία var. Asema.