Papaver rhoeas Παπαρούνα

Οι τρυφεροί βλαστοί και τα φύλλα της Papaver rhoeas Παπαρούνα μαζεύονται μέχρι την Άνοιξη, όσο δεν είναι ανθισμένο το φυτό και τρώγονται ύστερα από βράσιμο, σε σαλάτα μόνα τους ή μαζί με άλλα χόρτα, σε χορτόπιτες και σε σούπες. Από τα κόκκινα πέταλα των λουλουδιών φτιάχνεται ένα σιρόπι, που χρησιμοποιείται μέσα σε σούπες, χυλούς κ.λπ

Επιστημονική ονομασία: Papaver rhoeas L.

Συνώνυμα: Papaver strigosum, Papaver commutatum

Ελληνική ονομασία: Μήκων η ροιάς, Παπάβερ η ροιάς

Κοινές ονομασίες: Κοκκινάδες, Κοτσονιά, Κουτσουνάδες, Πετεινός, Λιλικούκι, Μακουνίδα.

Περιγραφή, Βιότοπος:

Η πιο κοινή παπαρούνα είναι ετήσια χειμερινή πόα με ύψος από 30-60 εκατοστά, με βλαστό όρθιο, έντονα τριχωτό, διακλαδιζόμενο που περιέχει γαλακτώδη χυμό, η ρίζα είναι πασσαλώδη και βαθιά.

Τα φύλλα του είναι οδοντωτά, τα ανώτερα πτεροσχιδή, άμισχα, κατ΄ εναλλαγήν, τα μεσαία λοβωτά, έμμισχα, τριχωτά και τα κατώτερα λογχοειδή, έμμισχα, τριχωτά σε διάταξη ροζέτας.

Τα ερμαφρόδιτα άνθη είναι βαθύ-κόκκινου χρώματος συχνά με μαύρη κηλίδα στη βάση, στρέφονται προς τα κάτω πριν ανοίξουν, σε μακριούς έντονα τριχωτούς ποδίσκους που βγαίνουν από τις μασχάλες των φύλλων. Έχουν 2 τριχωτά σέπαλα, 4 μεγάλα πέταλα 2-3 εκατοστά με μαύρη βάση και πολλούς πολύ μικρούς μαύρους στήμονες με ανθήρες μαύρους ή καστανούς. Περίοδος ανθοφορίας από Φεβρουάριο-Αύγουστο.

Ο καστανός καρπός είναι κάψα με 20000 σπέρματα.

Το φυτό Papaver rhoeas Παπαρούνα φύεται σε όλη τη χώρα, σε υψόμετρο από 0-1300 μέτρα, σε καλλιεργούμενους και μη αγρούς, σε άκρες δρόμων, σε ξέφωτα δασών, σε βοσκότοπους, σε λιβάδια, σε ελαιώνες και σε σκουπιδότοπους.

Συλλέγεται όλο το υπέργειο τμήμα ενώ θεραπευτικούς σκοπούς συλλέγονται τα φύλλα, τα άνθη και οι κάψες όταν ολοκληρωθεί η άνθιση και αποξηραίνονται για μετέπειτα χρήση

Εδωδιμότητα:

Οι τρυφεροί βλαστοί και τα φύλλα μαζεύονται από το Χειμώνα μέχρι και την Άνοιξη, όσο δεν είναι ανθισμένο το φυτό και τρώγονται ύστερα από βράσιμο, σε σαλάτα μόνα τους ή μαζί με άλλα χόρτα, σε χορτόπιτες και σε σούπες.

Οι σπόροι συλλέγονται το καλοκαίρι, είναι άοσμοι και απολύτως ασφαλείς για κατανάλωση, καθώς δεν περιέχουν κανένα από τα αλακαλοειδή. Ωμοί ή μαγειρεμένοι χρησιμοποιούνται σαν αρωματική ύλη ή γαρνιτούρα σε ψωμιά, σε παξιμάδια, σε κέικ και σε σαλάτες φρούτων προσδίδοντας μια ευχάριστη γεύση, ίδια με τα καρύδια αλλά εντονότερη.

Οι σπόροι είναι πλούσιοι σε λινολεϊκά οξέα, ένα βρώσιμο λάδι άριστο υποκατάστατο του ελαιόλαδου, εξάγεται από τους σπόρους και χρησιμοποιείται στη μαγειρική σε σαλάτες και σε σάλτσες.

Από τα κόκκινα πέταλα των λουλουδιών φτιάχνεται ένα σιρόπι , που χρησιμοποιείται μέσα σε σούπες, χυλούς κ.λπ.

Επίσης η κόκκινη χρωστική ουσία που λαμβάνεται από τα πέταλα χρησιμοποιείται σαν αρωματική ουσία σε τρόφιμα και ειδικά στο κρασί.

Θεραπευτικές ιδιότητες, Συνίσταται:

Η παπαρούνα έχει καταπραϋντικές, μαλακτικές, κατευναστικές, ελαφρά ναρκωτικές και εφιδρωτικές ιδιότητες.
Σε αντίθεση με τη συγγενική παπαρούνας του οπίου (P. somniferum) δεν προκαλεί εθισμό, ωστόσο το φυτό περιέχει αλκαλοειδή, τα οποία είναι ακόμη υπό διερεύνηση, και έτσι θα πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο υπό την επίβλεψη ενός έμπειρου βοτανολόγου. Χρησιμοποιείται με επιτυχία σε ασθενείς που ο οργανισμός τους δεν ανέχεται το όπιο.

Τα άνθη της έχουν μια μακρά ιστορία στη θεραπευτική ιατρική, ειδικά στους ηλικιωμένους ασθένειες και σε παιδιά.

Κυρίως χρησιμοποιείται ως ήπιο παυσίπονο και ως θεραπεία για τον έντονο βήχα, βοηθά επίσης να μειώσει η νευρική υπερ-δραστηριότητα.

Τα λουλούδια και τα πέταλα είναι αναλγητικά, μαλακτικά, εμμηναγωγά, αποχρεμπτικά, υπνωτικά, ελαφρώς ναρκωτικά και ηρεμιστικά.

Ένα εκχύλισμα τους λαμβάνεται εσωτερικά για τη θεραπεία των βρογχικών παθήσεων και του έντονου βήχα, για τη καταπολέμηση της αϋπνίας, της κακής πέψης, σε νευρικές διαταραχές του πεπτικού συστήματος και σε εντερικούς κολικούς των παιδιών. Επίσης τα λουλούδια χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του ίκτερου.

Το γαλακτώδες υγρό από τις σπερματοθήκες του φυτού είναι ναρκωτικό και ελαφρώς ηρεμιστικό, μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε πολύ μικρές ποσότητες και υπό την επίβλεψη ειδικών, ως υπνωτικό φάρμακο.

Τα φύλλα και οι σπόροι είναι τονωτικά και χρήσιμα στην θεραπεία του χαμηλού πυρετού.

Αντενδείξεις:

Το φυτό είναι τοξικό για τα θηλαστικά αν καταναλωθεί σε μεγάλες ποσότητες, για τον άνθρωπο η τοξικότητα είναι χαμηλή, ενώ ο σπόρος δεν είναι τοξικός. Το γαλακτώδες υγρό περιέχει τέσσερα αλκαλοειδή, την ροϊαδίνη, την ροϊαγενίνη, την ροϊαερυθρίνη Ι και την ροϊαερυθρίνη ΙΙ.

Η παρουσίαση των βοτάνων σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί συνταγή και έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα.

Πηγή: www.pfaf.org