Acer hyrcanum Σφενδάμι υρκάνιο

Το Acer hyrcanum Σφενδάμι υρκάνιο είναι είδος που αναπτύσσεται στη νοτιοανατολική Ευρώπη και τη δυτική Ασία. Στην Ελλάδα το συναντάμε σε δάση της Θεσσαλίας, τη Μακεδονίας και τη Θάσο, σε υψόμετρα από τα 300-1.400 μέτρα. Απαντά μεμονωμένα ή σε ομάδες σε φωτεινά δάση φυλλοβόλων, κυρίως σε δρυοδάση.

Επιστημονική ονομασία: Acer hyrcanum Fisch & C.A. May

Συνώνυμα: Acer amaliae Orph. ex Boiss., Acer hyrcanum var. paradoxum Bornm. & Sint., Acer italum var. hyrcanum (Fisch. & C.A.Mey.) Pax, Acer italum subsp. hyrcanum (Fisch. & C.A.Mey.) Pax, Acer italum var. serbicum Pax, Acer italum f. serbicum (Pax) Schwer., Acer monspessulanum var. lycicum Bornm., Acer opalus subsp. hyrcanum (Fisch. & C.A.Mey.) A.E.Murray, Acer opalus var. paradoxum (Bornm. & Sint.) A.E.Murray, Acer intermedium Pančić, Acer keckianum (Asch. & Sint. ex Pax) Asch. & Sint. ex Pojark., Acer reginae-amaliae Orph. ex Boiss., Acer stevenii Pojark., Acer libani Pojark., Acer reygassei Boiss. & Blanche, Acer tauricolum Boiss. & Balansa

Ελληνική ονομασία: Σφενδάμι υρκάνιο

Κοινές ονομασίες: Βαλκανικός σφένδαμνος, Balkan maple

Περιγραφή:

Το Acer hyrcanum είναι ένα φυλλοβόλα δένδρο ή μεγάλος θάμνος, της οικογένειας των Aceraceae, με ύψος έως 20 μέτρα, με πλατιά και αραιή κόμη, με φλοιό λείο. Οι κλαδίσκοι είναι είναι γυμνοί ή τριχωτοί, ενώ οι οφθαλμοί είναι ωγκριζοκάστανοι με λίγα λέπια.

Τα φύλλα είναι 5-λοβα, με μήκος 3-9 εκ., με σφηνοειδή ή καρδιοειδή βάση. Οι λοβοί έχουν παρυφές παράλληλες, οδοντωτές ή ελαφρά κυματιστές, ενώ οι κόλποι φθάνουν το πολύ μέχρι το μέσον του φύλλου. Ο μίσχος έχει μήκος έως 10 εκατοστά. Η άνω επιφάνεια είναι ανοιχτοπράσινη, ενώ η κάτω γλαυκοπράσινη, τριχωτή ή με χνούδι στα νεύρα.

Τα άνθη είναι αρρενοθήλεα, φύονται σε σχεδόν όρθιους κορύμβους. Εμφανίζονται μαζί με τα φύλλα. Η άνθηση γίνεται από τον Απρίλιο έως τον Μάιο.

Ο καρπός είναι δισαμάριο που φέρει πτερύγια παράλληλα ή σε γωνία 120° μεταξύ τους. Τα κάρυα είναι γυμνά. Η ωρίμανση γίνεται από τον Σεπτέμβριο έως τον Οκτώβριο.

Στην Ελλάδα εμφανίζονται το τυπικό υποείδος: Acer hyrcanum Fisch & C.A. May subsp. hyrcanum.

Το σπάνιο υποείδος Acer hyrcanum subsp. reginae-amaliae (Orph. ex Boiss.) E.Murray 2012 με συνώνυμα: Acer reginae-amaliae Orph. ex Boiss. και Acer orientale f. quinquenerve Vierh. εμφανίζεται στην Ελλάδα στα βουνά της Πελοποννήσου, της Στερεάς Ελλάδας και της Εύβοιας, Δυτικό Αιγαίο, Δίρφη , Ζήρεια (Κυλλήνη), Παρνασσός , Ταΰγετος , Ύδατα Στυγός (Χελμός), Χελμός, σε ασβεστολιθικά βράχια, ξέφωτα δασών σε υψόμετρα από 1.000 έως 2.000 μέτρα.

Είναι πολύκλαδος, φυλλοβόλος, θάμνος ή μικρό δέντρο με ύψος έως 8 μέτρα, οι κλαδίσκοι είανι γκρίζοι-καστανοί, λείοι, έχει γυμνά, δερματώδη, 3λοβα, καρδιοειδή φύλλα, έχουν μήκος 2-4 εκατοστά και με μακρύ καστανό μίσχο.

Τα άνθη του είναι πενταμερή, κιτρινωπά, σε μικρές ομάδες στην άκρη των νεαρών βλαστών. Περίοδος ανθοφορίας από το Μάιο μέχρι και τον Ιούνιο.

Πηγή: votaniki.gr, en.wikipedia.org, www.theplantlist.org, greekflora.gr Γ. Κοράκης Δασική Βοτανική Δέντρα & Θάμνοι, Photo, Photo