Urtica dioica Τσουκνίδα

Το φυτό Urtica dioica Τσουκνίδα είναι γνωστό βότανο από την αρχαιότητα, ο Ιπποκράτης τοποθετεί την τσουκνίδα ανάμεσα στα φυτά πανάκεια, αυτά δηλαδή που κάνουν για όλες τις ασθένειες. Ένα αφέψημα τσουκνίδας είναι πολύ τονωτικό για όλο το σώμα και ιδιαίτερα αποτελεσματικό στην άντιμετώπιση της αναιμίας. Η τσουκνίδα έχει χρησιμοποιηθεί επί αιώνες για τη θεραπεία των συμπτωμάτων αλλεργίας, για ρευματοπάθειες και φλεγμονώδεις καταστάσεις, ειδικότερα του κατώτερου ουροποιητικού συστήματος και του προστάτη.

Επιστημονική ονομασία: Urtica dioica L.

Ελληνική ονομασία: Κνίδη η δίοικος

Κοινές ονομασίες: Αγκινίδα, Ακαληφή, Ούρτικη, Τσουκνίδα, Common nettle, stinging nettle

Περιγραφή:

Η Urtica dioica Τσουκνίδα είναι ριζωματώδη πολυετές, δίοικο φυτό, της οικογένειας των Urticaceae, με βλαστό πολύ ισχυρό, όρθιο, βαθυπράσινο, μπορεί να φτάσει σε ύψος μέχρι το 1 μέτρο. Όλο το φυτό είναι καλύπτεται με λεπτές τρίχες οι οποίες στη βάση τους έχουν μία μικρή κύστη γεμάτη με ερεθιστικό υγρό.

Τα μεγάλα φύλλα της, έχουν μήκος 3-15 εκατοστά, έχουν σχήμα ωοειδή-επιμήκη, οξέα, με καρδιοειδή βάση, με βαθειά πριονωτά χείλη.

Τα μικρά άνθη του φυτού βρίσκονται στη μασχάλη των φύλλων, σε ταξιανθία μακρύτερη των 2 εκατοστών με αρσενικά και θηλυκά. Τα θηλυκά άνθη έχουν σχήμα σφαιριδίων. Περίοδος ανθοφορίας από τον Μάιο έως τον Οκτώβριο.

Καρπός αχαίνιο με μήκος 1-1,8 χιλιοστά.

Κοινό φυτό της χώρας μας όπου φύεται σε κατοικήσιμες περιοχές, σε ακαλλιέργητα εδάφη, σε φράκτες, σε κοπρισμένα εδάφη πλούσια σε άζωτο, κοντά σε ζώα.

Εδωδιμότητα

Η Τσουκνίδα σαν άγριο χόρτο είναι πολύτιμη προσθήκη στη διατροφή μας καθώς είναι μια πολύ θρεπτική τροφή που είναι εύκολα αφομοιώσιμη και έχει υψηλή περιεκτικότητα σε μέταλλα (κυρίως σίδηρο) και βιταμίνες (ειδικά Α και C).

Οι τσουκνίδες παίρνουν τα μέταλλα, συμπεριλαμβανομένου του σιδήρου από το χώμα και αποτελούν καλό τονωτικό για την αναιμία. Η περιεκτικότητα του φυτού σε βιταμίνη C εξασφαλίζει την απορρόφηση του σιδήρου από το σώμα.

Τα φύλλα και ο βλαστός του φυτού περιέχουν ισταμίνη, μυρμηκικό (φορμικό) οξύ, χλωροφύλλη, ακετυλχολίνη, σεροτονίνη, γλυκοκινόνες, πολλά μέταλλα, βιταμίνες Α,Β, C και ταννίνες.

Οι τσουκνίδες καταναλώνονται ως σαλάτα, σούπα και πολλές φορές αντικαθιστούν το σπανάκι. Η καυστικότητα των τριχιδίων εξουδετερώνεται με το στίψιμο ή με κοχλαστό νερό. Για κατανάλωση συλλέγονται τα φύλλα και οι νεαροί τρυφεροί βλαστοί μόνο. Τα ώριμα και όχι από τα νεαρά φύλλα του φυτού μπορεί να προκαλέσουν ερεθισμό στο δέρμα και πιθανή εκδήλωση ερεθισμού στα νεφρά.

Θεραπευτικές – Φαρμακευτικές ιδιότητες

Η τσουκνίδα συλλέγεται όταν είναι ανθισμένη και έχει ένα από τα ευρύτερα φάσματα εφαρμογής ανάμεσα στα βότανα. Ενισχύει και τονώνει όλο το σώμα.

Το βότανο ως άριστο διουρητικό βοηθά σε προβλήματα υδρωπικίας και νεφρολιθίασης. Σε κατάπλασμα η τσουκνίδα χρησιμοποιείται για τις αρθρίτιδες, τους πόνους των αρθρώσεων, την ποδάγρα, τις εξαρθρώσεις, τις νευραλγίες, τις τενοντίτιδες και την ισχιαλγία.

Η Τσουκνίδα βοηθά να αποβάλει ο οργανισμός το ουρικό οξύ και έτσι ανακουφίζουν την ποδάγρα και την αρθρίτιδα, ενώ με τις στυπτικές ιδιότητες που έχει σταματά τη αιμορραγία. Οι κλινικές μελέτες υποστηρίζουν ότι η Urtica dioica προσφέρει ήπια έως μέτρια ανακούφιση από τα συμπτώματα της οστεοαρθρίτιδας.

Οι πλύσεις των μαλλιών με λοσιόν που φτιάχνουμε από την ρίζα του φυτού σταματά την τριχόπτωση και την πιτυρίδα.

Βοηθά σε προβλήματα του ήπατος, τη βρογχίτιδα και αυξάνει το γάλα στις γυναίκες που θηλάζουν.

Η τσουκνίδα συντελεί στην καλύτερη λειτουργία του μεταβολισμού και κατά συνέπεια στη διατήρηση του κανονικού βάρους.

Τέλος δρα θετικά σε προβλήματα σεξουαλικής ανικανότητας σε άνδρες και γυναίκες και σε προβλήματα υπέρτασης.

Τρόποι χρήσεις

Είναι ειδικό ίαμα για το παιδικό έκζεμα και ωφελεί σε όλες τις μορφές αυτής της πάθησης, ιδιαίτερα στο νευρικό έκζεμα. Το μίγμα παρασκευάζεται ως έγχυμα και γίνεται από 1-3 κουταλάκια του τσαγιού ξηρό βότανο από ίσα μέρη των βοτάνων, τσουκνίδα, σκροφουλάρια και άρκτιο. Ρίχνουμε ένα φλιτζάνι νερό και το σκεπάζουμε, το αφήνουμε 10 λεπτά, σουρώνουμε και πίνουμε τρεις φορές την ημέρα.

Ως αφέψημα, βράζοντας σε ένα φλυτζάνι νερό, μία κουταλιά ξηρού βοτάνου, πίνουμε έως 3 φορές την ημέρα.

Ως εγχύμα, εμβαπτίζοντας σε βραστό νερό για 15 λεπτά, μία κουταλιά του γλυκού από ξηρό βότανο, 2-3 φορές την ημέρα.

Υπό τη μορφή καταπλάσματος, εφαρμόζεται εξωτερικά στο δέρμα

Υπό τη μορφή λοσιόν, στο τριχωτό της κεφαλής.

Αντενδείξεις

Η λήψη της δεν συνιστάται σε έγκυες, θηλάζουσες, νεφροπαθείς, καρδιοπαθείς.

Τα ώριμα και όχι από τα νεαρά φύλλα του φυτού μπορεί να προκαλέσουν ερεθισμό στο δέρμα και πιθανή εκδήλωση ερεθισμού στα νεφρά.

Υπάρχει πιθανότητα να αλληλεπίδραση με φάρμακα κατά του σακχαρώδους διαβήτη, της υπέρτασης, διεγερτικά του κεντρικού νευρικού συστήματος, ναρκωτικά και αντικαταθλιπτικά.

Σημαντικό πρόβλημα που αφορά το φυτό είναι ότι ευδοκιμεί συχνά σε εδάφη με υψηλό δείκτη μόλυνσης, με αποτέλεσμα συχνά να επιμολύνεται από τοξικές ουσίες. Ο καταναλωτής πρέπει να μεριμνά για την προέλευση και την καθαρότητα του βοτάνου.

Πηγή: en.wikipedia.org/wiki/Urtica_dioica, pfaf.org/user/plant.aspx?LatinName=Urtica+dioica, mediplantepirus.med.uoi.gr, www.herb.gr/index.php/catalog/product/view/id/312/s/urtica-dioica-leaves/,