Arisarum vulgare Λυχναράκι

Arisarum vulgare Αρίσαρο το κοινό Λυχναράκι

Στις ρίζες του φυτού Arisarum vulgare Αρίσαρο το κοινό Λυχναράκι υπάρχουν αλκαλοειδή με πολύ ισχυρή τοξική δράση στους ανθρώπινους ιστούς. Επίσης υπάρχουν αναφορές όπου η ρίζα έχει χρησιμοποιηθεί μετά από επεξεργασία ως τρόφιμο επιβίωσης σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, έχει περίπου το μέγεθος ενός καρυδιού.

Είναι ενδημικό πολυετές φυτό της μεσογείου, της νότιας Ευρώπης και της βόρειας Αφρικής, ανατολικά προς τον Καύκασο και δυτικά προς τις Καναρίους Νήσους, τις Αζόρες και τη Μαδέρα. Στην Ελλάδα φύεται σε όλη την χώρα εκτός από την Βόρεια Πίνδο, από το φθινόπωρο μέχρι και το τέλος της άνοιξης. Προτιμά χλοώδεις αγρούς και βραχώδεις θαμνώδεις εκτάσεις, δάση και ερημικές περιοχές, κυρίως σε σκιερά και δροσερά μέρη και σε υγρά εδάφη, σε υψόμετρο 0-800 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας.

Επιστημονική ονομασία: Arisarum vulgare Targ.Tozz.

Συνώνυμα: Arisarum sibthorpii Schott, Arisarum australe Rich., Arisarum azoricum Schott, Arisarum balansae Schott, Arisarum crassifolium Schott, Arisarum forbesii Schott, Arisarum jacquinii Schott, Arisarum latifolium Bubani, Arisarum libani, Arisarum serpentrium Raf., Arisarum sibthorpii Schott, Arisarum subalpinum Kotschy ex Engl., Arisarum veslingii Schott

Ελληνική ονομασία: Αρίσαρο το κοινό

Κοινές ονομασίες: Σκυλάκι, Λυχναράκι, Αρίσαρον, friar’s cowl, larus

Περιγραφή:

Το λυχναράκι είναι ένα μικρό πολυετές ποώδες φυτό, της οικογένειας των Araceae, με ύψος 10-30 εκατοστά, με όρθιο, λείο, βλαστό, υπόλευκος με κοκκινωπά στίγματα, που αναπτύσσεται απ’ευθείας από τον ριζώδη υπόγειο ακανόνιστα ωοειδές κόνδυλο, ενώ στην κορυφή φέρει την σπάθη,

Τα φύλλα είναι ένα ή δύο, φύονται από τη βάση του φυτού και σχεδόν παράλληλα με το έδαφος, μήκους 6-12 και πλάτους 4-10 εκ., ωοειδή έως βελοειδή, καρδιοειδή στη βάση, γυαλιστερά και με μακρύ μίσχο ως 15 εκατοστά.

Ανθίζει από τον Οκτώβριο μέχρι και το Μάιο με άνθη που μοιάζουν σαν φίδι, σε ταξιανθία σπάδικα που περιβάλλονται από ένα γυαλιστερό με κάθετες ραβδώσεις περίβλημα, τη σπάθη με μήκος 3-5 εκατοστά. Εξωτερικά η σπάθη φέρει επιμήκεις πρασινωπές ή καστανοπράσινες στενές ραβδώσεις.

Όλο το άνθος στηρίζεται σ’ ένα ψηλό στέλεχος-ποδίσκος που είναι γεμάτος κοκκινωπά στίγματα. Στο άνω μέρος του σπάδικα βρίσκονται 20 αρσενικά και στη βάση 4-6 θηλυκά άνθη του που γονιμοποιούνται από μικρά έντομα.

Ο καρπός είναι μικρές καστανού χρώματος ρόγες, με 2-8 σπέρματα

Κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών, το φυτό εξαφανίζεται και υπάρχει μόνο το υπόγειο τμήμα του από κονδυλώδες ρίζωμα.

Εδωδιμότητα – Τοξικότητα:

Το φυτό περιέχει λεπτούς κρυστάλλους οξαλικού ασβεστίου σε σχήμα καρφίτσας, αυτοί προκαλούν μια δυσάρεστη αίσθηση που μοιάζει με βελόνες να κολλάνε στη γλώσσα, στο στόμα και στο λαιμό στη προσπάθεια μάσησης του. Η ωμή κατανάλωση μπορεί να είναι και θανατηφόρα.

Τα φύλλα και οι κόνδυλοι του φυτού, μετά τη κατεργασία, με καλό βράσιμο ή αποξήρανση, οι κρύσταλλοι αυτοί εξουδετερώνονται εύκολα, δεν συνίσταται όμως η βρώση του, καθώς στις ρίζες του υπάρχουν αλκαλοειδή με πολύ ισχυρή τοξική δράση στους ανθρώπινους ιστούς.

Οι κόνδυλοι έχουν περίπου το μέγεθος ενός καρυδιού.

Η παρουσίαση των βοτάνων σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί συνταγή και έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα.

Πηγή: savvastryfonosplants.com, illustration, pfaf.org, en.wikipedia.org/wiki