Οι θεραπευτικές ιδιότητες της Αχιλλέας ή Αγριαψιθιάς είναι κυρίως αντισηπτική, τονωτική, ορεκτική, διεργετική, διουρητική, εφιδρωτική και υποτασική εξομαλύνοντας την κυκλοφορία του αίματος. Από την αρχαιότητα είναι γνωστό ότι ο Διοσκουρίδης χρησιμοποιούσε το βότανο αυτό ως αιμοστατικό.

Αχιλλέα ή Αγριαψιθιά

Αχιλλέα ή Αγριαψιθιά Θεραπευτικές ιδιότητες

Μυθολογία και Παράδοση

Το βότανο Αχίλλεια ή Αγριαψιθιά είναι γνωστό για τις θεραπευτικές ιδιότητες από την αρχαιότητα αφού χρησιμοποιούνταν στις μάχες για τη θεραπεία των τραυμάτων που αιμορραγούσαν. Η Αχιλλέα οφείλει το όνομά της στον ήρωα του τρωικού πολέμου, τον Αχιλλέα, που όταν τραυματίστηκε από το δηλητηριασμένο δόρυ του Πάρη, η θεά Αφροδίτη τον συμβούλεψε να δέσει την πληγή του μ’ αυτό το φυτό για να ανακουφιστεί.

Ένας άλλος μύθος λέει πως ο Αχιλλέας διδάχτηκε τις φαρμακευτικές ιδιότητες της Αχιλλέας για την θεραπεία των πληγών ειδικότερα από τον δάσκαλο Χείρωνα, επίσης με το βότανο αυτό ο Αχιλλέας θεράπευσε την πληγή του Τέλεφου.

Στους κλασικούς χρόνους χρησιμοποιείτο για να σταματάει την αιμορραγία στα τραύματά του κατά τη διάρκεια των πολέμων. Εδώ και αιώνες στη Σκωτία παρασκευάζουμε μία παραδοσιακή αλοιφή από χιλιόφιλλο για την επούλωση των πληγών.

Η Αγριαψιθιά είναι γνωστή και με τις λαϊκές ονομασίες όπως Χιλιόφιλλο, Αγριαψιθιά, Σεμεσάντο, το Δάκρυ της Αφροδίτης, το χαμόγελο της Αφροδίτης, σήμερα χρησιμοποιείται για τις αιμοστατικές, τις αντισηπτικές και της αντίκαταρροϊτικές της ιδιότητες, σε παρασκευάσματα για τη θεραπεία των κρυολογημάτων και της γρίπης, για προβλήματα του ουροποιητικού, της εμμηνόρροιας και στις διαταραχές του κυκλοφορικού.

Θεραπευτικές ιδιότητες, Δράση της Αχιλλέας

Σαν βότανο η Αχιλλέα είναι

Αχιλλέα ή Αγριαψιθιά Θεραπευτικές ιδιότητες

Επούλωση πληγών

Η Αγριαψιθιά εξωτερικά βοηθά στην επούλωση των τραυμάτων και των εκδορών, θεωρείται ειδικό ίαμα για τις θρομβωτικές καταστάσεις που έχουν σχέση με την υψηλή πίεση. Αποτελεί εξαιρετικό καθαριστικό για τις λιπαρές επιδερμίδες. Η αχιλλεϊνη που περιέχει το βότανο βοηθά στην αναχαίτιση των εσωτερικών και εξωτερικών αιμορραγιών.

Πυρετός, κρυολογήματα και γρίπη

Είναι από τα πιο γνωστά βοτανικά ιατρικά κατά του πυρετού, του κρυολογήματος και της γρίπης. Το ζεστό του ρόφημα προξενεί θεραπευτικό ιδρώτα που δροσίζει τον πυρετό και απομακρύνει τις τοξίνες. Το χρησιμοποιούμε ως ένα από τα καλύτερα εφιδρωτικά βότανα και πρότυπο ίαμα που βοηθά το σώμα να αντεπεξέλθει στον πυρετό. Σε συνδυασμό με άλλα βότανα η Αγριαψιθιά βοηθάει στην αντιμετώπιση των κρυολογημάτων και της γρίπης.

Το χαμαζουλένιο που υπάρχει στα πτητικά έλαια της Αγριαψιθιάς είναι έντονα αντιφλεγμονώδες και αντιαλλεργικό. Η κινεόλη που περιέχετι στο φυτό δρα ως αντισηπτικό, αποχρεμπτικό, ανθελμινθικό.

Πικρό και τονωτικό

Οι λακτόνες είναι πικρές και τονωτικές ουσίες και η προαζουλένη είναι αποτελεσματικά σπασμολυτική, στυπτική αλλά και πικρή. Τα φλαβονοειδή είναι πιθανόν να είναι υπεύθυνα για την αντισπασμωδική δράση του χιλιόφιλλο.

Οι πίκρες τονωτικές ιδιότητες του φυτού το καθιστούν χρήσιμο σε περιπτώσεις ελαφράς δυσπεψίας και κολικών. Ακόμη καταπραΰνει τον αλλεργικό κατάρρου, προκαλεί διαστολή των περιφερειακών αγγείων χαμηλώνοντας την υψηλή πίεση του αίματος.

Γυναικολογικό βότανο

Το χιλιόφιλλο είναι γυναικολογικό βότανο γιατί συντελεί στη ρύθμιση του εμμηνορροϊκού κύκλου, μειώνει την έντονη αιμορραγία της περιόδου και καταπραΰνει τους πόνους της περιόδου.

Κυκλοφοριακό

Διευκολύνει την κυκλοφορία του αίματος στο δέρμα και έτσι ρίχνει την πίεση γεγονός που οφείλεται στις φυτικές χρωστικές του φυτού οι οποίες διευρύνουν τις περιφερειακές αρτηρίες, ενώ παράλληλα συντελούν στη διάλυση των θρόμβων, βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος στις φλέβες και περιορίζει τους κυρσούς.

Εσωτερικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί κατά των αιμορροΐδων που αιμορραγούν και παράλληλα για τη θεραπεία της εμμηνόρροιας των γυναικών και ως αντιπυρετικό φάρμακο.

Άλλες θεραπευτικές ιδιότητες της Αχιλλέας ή Αγριαψιθιάς

Η αχιλλέα έχει διουρητικές ιδιότητες και εξομαλύνει την κυκλοφορία του αίματος.

Επιδρά θετικά στο συκώτι, την χοληδόχο κύστη, τονώνει τη λειτουργία των νεφρών και της καρδιάς.

Καταπραΰνει τους στομάχικούς και ρευματικούς πόνους, καταπολεμά τη δυσκοιλιότητα.

Θεωρείται ότι βοηθά στην καταπολέμηση του άγχους και αϋπνίας και του στρες.

Συστήνεται κατά του αρχόμενου διαβήτη.

Ομοιοπαθητική

Στην ομοιοπαθητική το βότανο χρησιμοποιείται για προβλήματα σκοτοδίνης, επίσταξης (αιμορραγία της μύτης) στοματίτιδες και αιμορροΐδες.

Πολλοί υποστηρίζουν επίσης ότι βοηθάει στην θεραπεία ατόμων με κυρίαρχα οιστρογόνα. Μάλιστα κάποιοι υποστηρίζουν ότι η Αχιλλέα βοηθάει τον οργανισμό στον μεταβολισμό της θυρεοειδικής ορμόνης Τ4 στην δραστική ορμόνη Τ3.

Συγκομιδή, Βιότοπος

Το χιλιόφιλλο φυτρώνει άγριο σχεδόν σ’ όλο τον κόσμο, είναι φυτό ιθαγενές της Ευρώπης και της Δυτικής Ασίας, μπορεί να αναπτυχθεί σε αγρούς, θαμνότοπους, σε άκρες δρόμων, σε ακαλλιέργητους αγρούς και λιβάδια σε όλη την Ευρώπη.

Μαζέψτε τα φύλλα και τα υπόλοιπα μέρη του φυτού το καλοκαίρι και τα άνθη κατά την ανθοφορία.

Μέρη που χρησιμοποιούνται

Φύλλα, ανθή και αιθέριο έλαιο.

Η συλλογή της Αχιλλέας γίνεται όταν το φυτό είναι ανθισμένο. Το φυτό ανθίζει από τον Μάιο μέχρι και τον Οκτώβριο.

Τα χρήσιμα μέρη της Αχιλλέας είναι τα εναέρια τμήματα, δηλαδή όλο το φυτό εκτός της ρίζας του και ιδίως οι ανθισμένες ταξιανθίες. Τα υπέργεια μέρη περιέχουν φλαβονοειδή τα οποία θεωρούνται ότι δίνουν στο χιλιόφιλλο τις αντισπασμωδικές του ιδιότητες, τα άνθη περιέχουν φυτικά έλαια.

Η μυρωδιά του είναι έντονη θυμίζοντας λίγο την καμφορά ενώ η γεύση του είναι πικρή και στυφή.

Συλλέγονται τα άνθη, ο βλαστός και τα φύλλα, τις πρωινές ώρες του καλοκαιριού γιατί έχει το περισσότερο αιθέριο έλαιο, και αποξηραίνονται σε σκιερό και καλά αεριζόμενο μέρος. Για να καταλάβουμε αν η αποξήρανση έχει ολοκληρωθεί, μπορούμε να δούμε αν τα φύλλα θρυμματίζονται και οι βλαστοί σπάνε και δεν λυγίζουν.

Το βότανο αποθηκεύεται σε γυάλινο αεροστεγώς κλεισμένο βάζο σε σκοτεινό χωρίς υγρασία μέρος. Πάνω στο βάζο γράφουμε το όνομα του φυτού και την ημερομηνία συλλογής. Η διάρκεια ζωής είναι πέντε χρόνια, αν μείνει καλά κλεισμένο. Μπορεί να αναπτυχθεί τόσο στον ήλιο όσο και στη σκιά, ενώ αντέχει στην ξηρασία αλλά και σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες.

Συστατικά

Τα ενεργά συστατικά που περιέχονται στα διάφορα μέρη του φυτού είναι πτητικό έλαιο που περιέχει λιναλοόλη, καμφορά, σαβινένιο και χαμααζουλένιο που είναι αντιφλεγμονώδη και αντιαλλεργικό, σεσκιτερπενικές λακτόνες, οι οποίες είναι η μιλλεφολίδη και η ακέτυλο βαλχανολίδη οι οποίες είναι πικρές και τονωτικές ουσίες.

Επίσης η Αχιλλέα περιέχει σαπωνίνες, φλαβονοειδή τα οποία είναι υπεύθυνα για την αντισπασμωδική δράση της Αχιλλέας, ένα όξινο γλυκοαλκαλοειδές την αχιλλίνη, πολυκατηλένια, τριτερπένια, σαλικυλικό οξύ, κουμαρίνες, τανίνες που έχουν επουλωτικές ιδιότητες, ίσοβαλερικο οξύ, ασπαραγίνη, στερόλες, κινεόλη, φυτικές χρωστικές, κυανιδίνη, αμινοξέα, σαλυκιλικό οξύ, σάκχαρα όπως γλυκόζη, σουκρόζη και μανιτόλη και βιταμίνη C και Κ.

Η Αχίλλεια περιέχει έως 1,4% αιθέριο έλαιο που περιέχει αζουλίνη έως 51% η οποία έχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες, βορνεόλη, τερπινεόλη, καμφορά, σινεόλη, ισοατρτεμισία κετόνη και ίχνη θουξόνης.

Οι φυτικές χρωστικές, που περιέχει διευρύνουν τις περιφερειακές αρτηρίες και συντελούν στη διάλυση θρόμβων.

Παρενέργειας, Προφυλάξεις

Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσει εξανθήματα. Η παρατεταμένη χρήση του βοτάνου για περισσότερο από 1 μήνα μπορεί να προκαλέσει φωτοευαισθησία του δέρματος, ενώ η επαφή με τους χυμούς της μπορεί να το κάνει φωτοευαίσθητο, προκαλώντας φλεγμονή μέσω της έκθεσης σε υπεριώδεις ακτίνες. Επίσης μπορεί να επιφέρει δερματικά στίγματα, ζαλάδες, θολώσεις και πονοκεφάλους.

Αν και το φυτό βοηθά στην πήξη του αίματος δεν είναι επικίνδυνο στις θρομβώσεις.

Να αποφεύγεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Το αιθέριο έλαιο πρέπει να λαμβάνεται εσωτερικά μόνο κάτω από ιατρική επίβλεψη.

Προετοιμασία, Δοσολογία

Έγχυμα

Για εφίδρωση και αντιμετώπιση του πυρετού, κρυολογήματος και της γρίπης, 1 φλιτζάνι εγχύματος, σε συνδυασμό με ίσες ποσότητες μέντας και κουφοξυλιάς, 3 φορές ημερησίως.

Για τον πυρετό μπορούμε να το συνδυάσουμε με σαμπούκο, μέντα, ευπατόριο, καγιέν και πιπερόριζα, 4 φορές ημερησίως.

Για να διεγείρει την όρεξη, 1 φλιτζάνι εγχυμα την ημέρα.

Για πόνους περιόδου, δυσπεψία και άλλες στομαχικές ανωμαλίες, 2- 3 φορές την ημέρα.

Στην υπέρταση το συνδυάζουμε με κράταιγο, τίλιο και ιξό.

Για ρύθμιση της περιόδου σε νεαρές κοπέλες που δεν έχουν σταθερή περίοδο σε συνδυασμό με χαμομήλι και μελισσόχορτο.

Για μολύνσεις του πεπτικού το συνδυάζουμε με μέντα και Νεπέτα (Nepeta Cataria), 2 φορές ημερησίως.

Για τους κιρσούς, εσωτερικά ως δροσερό έγχυμα 2 φορές ημερησίως, εξωτερικά πλύνετε με δροσερό έγχυμα 2 φορές ημερησίως

Βάμμα

Για παθήσεις του ουροποιητικού και για τη δυσπεψία, 1-2 ml ή 20 σταγόνες, 3 φορές ημερησίως συνήθως, σε συνδυασμό με αγριάδα ή αγάθοσμα, διαλυμένες πάντα μέσα στο τσάι μας.

Φρέσκα φύλλα

Εισαγωγή ενός φύλλου στο ρουθούνι σταματάει γρήγορα την αιμορραγία από τη μύτη.

Ο χυμός του φυτού σταματά το αίμα και ενεργοποιεί την επούλωση των πληγών.

Αιθέριο έλαιο

Το αιθέριο έλαιο προέρχεται από απόσταξη με ατμό από τα άνθη του φυτού. Χρησιμοποιείται για τη θεραπεία του αλλεργικό κατάρρου.

Το υδροδιάλυμα που βγαίνει από την απόσταξη μαζί με το αιθέριο έλαιο είναι εξίσου καλό για το δέρμα όπως και το ροδόνερο.

Αλοιφή

Ως αλοιφή για μικρά κοψίματα και εκδορές.

Για τους κιρσούς 2 φορές ημερησίως.

Λάδι για μασάζ

Το φυτικό λάδι της αχιλλέας είναι πλούσιο σε αιθέρια έλαια, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία. Βοηθά στην ακμή, ανακουφίζει τις ανωμαλίες στην κυκλοφορία του αίματος, γι’ αυτό χρησιμοποιείται σε κιρσούς και φλεβίτιδες. Είναι κατάλληλο για την αντιμετώπιση των μελανών κηλίδων και πανάδων στα χέρια και πρόσωπο. Κάνει καλό στο δέρμα και το καθαρίζει σε βάθος.

Έχει έντονη αναπλαστική δράση πράγμα που του δίνει την ικανότητα να επουλώνει τις ραγάδες, όπως επίσης επουλώνει αργά, αλλά σίγουρα, φλεγμονώδεις πληγές, κοψίματα, σκασμένα χέρια και έλκη χωρίς να αφήνει σχεδόν κανένα σημάδι.

Είναι επίσης τονωτικό και μαλακτικό για το δέρμα της κεφαλής, με διεγερτική δράση στην τριχοφυΐα και πιθανώς να αντιμετωπίζει την τριχόπτωση και την φαλάκρα.

Η αχιλλέα θεωρείται ένα από τα πιο δραστικά βότανα, αφού θεραπεύει πολλές δερματοπάθειες, ακμή, έρπη, φλεγμονές δέρματος, καλόγηρους, αλλεργίες, φαγούρα, λειχήνες.

Προσθέστε 10 σταγόνες αιθέριου ελαίου Αχιλλέας σε 25 ml ή 5 κουταλάκια ελαίου υπερικού για μασάζ στις φλεγμαίνουσες αρθρώσεις.

Προσοχή σε άτομα με ευαίσθητο δέρμα μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό και άλλες αλλεργικές αντιδράσεις.

Κομπρέσα

Φτιάξτε κομπρέσα από Αχιλλέα βάζοντας 60 γραμμάρια ανθισμένες κορυφές ανά λίτρο νερού, είναι εξαιρετικό για το καθάρισμα των πληγών και κατά των αιμορροΐδων.

Κατάπλασμα

Φτιάξτε κατάπλασμα και βάλτε το πάνω στα κοψίματα.

Εισπνοή ατμού

Προσθέστε μία κουταλιά φρέσκα άνθη σε βραστό νερό για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του αλλεργικού συναχιού. Εισπνεύστε τον ατμό για τουλάχιστον 2-3 λεπτά.

Ατμόλουτρο

Είναι ευεργετικό για το λιπαρό δέρμα γιατί ανοίγει και καθαρίζει τους πόρους.

Εδωδιμότητα

Οι τρυφεροί βλαστοί του φυτού μπορούν να μπουν σε σαλάτες. Τα άνθη χρησιμοποιούνται ως αρωματικό σε επιδόρπια. Τα φρέσκα άνθη της Αχιλλέας μπορούν να γίνουν σούπα. Είναι μια πικρή και δυναμωτική σούπα. Σε κάποιες περιοχές της Ευρώπης η Αχιλλέα χρησιμοποιείται και ως καρύκευμα καθώς έχει ένα ελαφρύ άρωμα και μια ελαφρώς πικρή γεύση.

Στη μαγειρική, κόβουμε τα φύλλα όπως στον μαϊντανό ή τα μαγειρεύουμε σε νερό και στη συνέχεια τα σοτάρουμε ελαφριά σε βούτυρο, κάτι που γίνεται κατά παράδοση στην Αγγλία.

Χρησιμοποιείται σαν αρωματικό της μπίρας.

Άλλες χρήσεις

Για πολλά χρόνια το χρησιμοποιούσαν ως δυναμωτικό και πικρό τονωτικό και όλα τα είδη των πυκνών αλκοολούχων ποτών, bitters, παρασκευάζονταν από αυτό.

Στο παρελθόν στις βόρειες χώρες, το φυτό αντικαθιστούσε το λυκίσκο στην παρασκευή Μπίρας, ο βοτανολόγος Λινναίος έγραφε ότι οι άνθρωποι μεθούσαν γρηγορότερα αν έπιναν μπύρα που είχε παρασκευαστεί με Αχίλλεια.

Στη Γερμανία κατά τον 16ο αιώνα, ρίχνανε στα βαρέλια σπόρους Αχίλλειας για να εξασφαλιστεί η καλύτερη διατήρηση των κρασιών.

Τις χρωστικές ουσίες του βοτάνου τις χρησιμοποιούσαν για να βάψουν μάλλινα νήματα κίτρινα, πορτοκαλί και καφέ.

Χρησιμοποιείται πολύ στην αρωματοποιία, βοτανοθεραπεία και αρωματοθεραπεία. Η βιομηχανία παραγωγής καλλυντικών επωφελείται από τις ιδιότητες αυτού του φυτού, προσθέτοντας το σε πολλά καλλυντικά όπως αντιπυτιριδικά σαμπουάν, ενυδατικές κρέμες προσώπου και λοσιόν σώματος κλπ

Μπορεί να γίνει και λάδι, το οποίο χρησιμοποιείται σκέτο ή σε κρέμες και κεραλοιφές για δερματικές παθήσεις (όπως π.χ. ραγάδες, ουλές, έκζεμα, ψωρίαση κ.α.), επούλωση και ενυδάτωση.

Καλλιέργεια

Καλλιεργείται ευρέως στη Βόρεια Αμερική, τη Νέα Ζηλανδία και την Αυστραλία. Φυτό που αντέχει σε πολλές διαφορετικές συνθήκες αλλά προτιμά το απόστραγγισμένο έδαφος και την ηλιοφάνεια. Φυτέψτε τους σπόρους την άνοιξη.

Το βότανο πολλαπλασιάζεται με την διαίρεση των ριζών κατά προτίμηση την άνοιξη ή το φθινόπωρο. Εξαπλώνεται εύκολα.

Βοτανικό όνομα

Achillea millefolium L. – Αχίλλειος η χιλιόφυλλος

Οικογένεια φυτών

Ανήκει στην οικογένεια των Asteraceae

Λαϊκές ονομασίες

Είναι γνωστή και με τις λαϊκές ονομασίες Αγριαψιθιά, Χιλιόφιλλο, Αγριαψιθιά, Σεμεσάντο, το Δάκρυ της Αφροδίτης, το χαμόγελο της Αφροδίτης, Common Yarrow.

Πηγή: agriamanitaria.gr/achillea-millefolium, haniotika-nea.gr/achillia-chiliofilli, proionta-tis-fisis.com, enallaktikidrasi.com, hashimoto.gr

Σύντομη Περιγραφή του φυτού

Βλαστός

Η Αγριαψιθιά είναι φυτό ποώδες, πολυετές, με ύψος που κυμαίνεται σε ύψος από τα 20 εκατοστά έως και το 1 μέτρο. Έχει βλαστό σχεδόν ξυλώδες. Όλο το φυτό έχει έντονο και ευχάριστο άρωμα.

Φύλλα

Τα φύλλα της Achillea millefolium είναι σύνθετα και ακιδωτά, έχουν πράσινο-μπλε χρώμα και μοιάζουν με αυτά της φτέρης, δηλαδή δίπτερα και είναι ελαφρά χνουδωτά. Χρησιμοποιούνται σε κατάπλασμα για τραύματα που αιμορραγούν και ανοιχτές πληγές που δεν επουλώνονται εύκολα.

Άνθος

Τα άνθη είναι ακτινωτά σαν ομπρέλες (μικρά κεφάλια που συνθέτουν ένα κόρυμβο) συνήθως άσπρα έως τριανταφυλλί, ωστόσο υπάρχουν ήδη που φέρουν κόκκινα ή κίτρινα άνθη. Έχουν το σχήμα μικρής μαργαρίτας με διαμέτρο 1 εκατοστό. Ανθίζει από τις αρχές του καλοκαιριού ως το τέλος του φθινοπώρου. Αναδίδουν μια ευχάριστη μυρωδιά καμφοράς, έντονη και γλυκιά ταυτόχρονα.