Δηλητηριάσεις από θανατηφόρα μανιτάρια Φαλλοειδικό σύνδρομο

Φαλλοειδικό σύνδρομο

Δηλητηριάσεις από θανατηφόρα μανιτάρια Φαλλοειδικό σύνδρομο

Εκτός από τις δηλητηριάσεις από εδώδιμα μανιτάρια υπάρχουν και οι δηλητηριάσεις από τα μη εδώδιμα που από τη φύση τους είναι τοξικά και αυτό οφείλεται σε τοξίνες που αυτά συνθέτουν στην διάρκεια της ζωής τους.

Οι δηλητηριάσεις που προκαλούν αυτά τα μανιτάρια χωρίζονται σε δύο μεγάλες ομάδες

Τις δηλητηριάσεις από τα θανατηφόρα μανιτάρια που το σύνδρομο το οποίο προκαλούν έχει μακρά περίοδο επώασης (με καθυστερημένη εκδήλωση συμπτωμάτων, δηλαδή 6 ώρες έως 24 ώρες και αργότερα) και
τις δηλητηριάσεις από τα τοξικά μανιτάρια που το σύνδρομο που προκαλούν έχει βραχύ χρόνο επώασης (με γρήγορη έναρξη συμπτωμάτων, συνήθως μέσα σε 6 ώρες).

Δηλητηριάσεις από θανατηφόρα μανιτάρια με μακρά περίοδο επώασης

1. Το Φαλλοειδικό σύνδρομο:

Πρόκειται για το πιο επικίνδυνο σύνδρομο που προκαλεί δηλητηριάσεις θανατηφόρες με μη αναστρέψιμες καταστροφές πολύτιμων οργάνων του ανθρώπου.

Κύριοι υπεύθυνοι για αυτό το φαλλοειδικό σύνδρομο είναι κατά 90% το Amanita phalloides ή ο Αμανίτης ο φαλλοειδής και ακολουθεί το Amanita verna, το Amanita virosa και είδη του γένους Lepiota, Hypholoma και Galerina που λόγω του πολύ μικρού μεγέθους τους δύσκολα συλλέγονται.

Στη χώρα μας κατά κύριο λόγω οι θάνατοι από μανιτάρια οφείλονται στον Αμανίτη τον φαλλοειδή ή Amanita phalloides.

Οι τοξίνες που προκαλούν το φαλλοειδικό σύνδρομο ονομάζονται αματοξίνες με πιο επικίνδυνες τις α-, β-, γ-, και ε-αματίνινη. Προσοχή οι τοξίνες αυτές δεν καταστρέφονται με τη θερμότητα, την κατάψυξη, το μαγείρεμα ή την αποξήρανση των μανιταριών και υπάρχουν σε όλα τα μέρη του μανιταριού και σε όλα τα στάδια ανάπτυξης του.

Η αματοξίνες δρουν άμεσα στα κύτταρα του συκωτιού, του στομαχιού και του εντέρου και προκαλούν έντονη αφυδάτωση του οργανισμού.

Τα συμπτώματα της φαλλοειδική δηλητηρίασης

Η φαλλοειδική δηλητηρίαση ακολουθεί τέσσερις φάσεις.

Η πρώτη φάση είναι χωρίς συμπτώματα και ξεκινάει από την στιγμή της καταναλώσεις και διαρκεί 6-24 ώρες.
Η δεύτερη φάση ξεκινάει μόλις εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα, 6 έως 24 ώρες μετά την κατανάλωση των μανιταριών και περιλαμβάνει ζαλάδα, ναυτία, εμετό, διάρροια, σπασμούς και πόνους στην κοιλιά, ταχυκαρδία και αφυδάτωση. Όσο πιο νωρίς εμφανιστούν τα συμπτώματα τόσο μεγαλύτερα είναι τα επίπεδα τοξινών στον οργανισμό άρα και μεγαλύτερος ο κίνδυνος.
Ακολουθεί η επόμενη φάση, η τρίτη, που είναι ένα στάδιο βελτιώσεις, διαρκεί 12-24 ώρες και χαρακτηρίζεται από υποχώρηση των γαστραντερικών συμπτωμάτων και την ψευδή εντύπωση πως ο ασθενής πάει καλύτερα.
Στη τέταρτη φάση αντί για καλύτερα, συνεχίζεται η δηλητηρίαση με εντονότερα συμπτώματα, εκδηλώνει διαταραχές της ηπατικής και της νεφρικής λειτουργίας που επιδεινώνονται σταδιακά, αν το θύμα δεν νοσηλευτεί και δεν γίνει η ενδεικνυόμενη θεραπεία καταλήγει στο θάνατο σε 6-16 μέρες. Αν δεν συμβεί αυτό, η αναγέννηση των κυττάρων του ήπατος οδηγεί σε αργή, αλλά συνήθως πλήρη, ανάρρωση.

Η θεραπεία της φαλλοειδικής δηλητηρίασης

Σε περίπτωση που μετά από ένα γεύμα με άγρια μανιτάρια εμφανιστούν μετά από αρκετές ώρες (πάνω από 6) γαστρεντερικές διαταραχές το μυαλό μας πρέπει να πάει στη φαλλοειδική δηλητηρίαση. Ο άρρωστος πρέπει επειγόντως να μεταφερθεί σε νοσοκομείο για να του χορηγηθεί η απαραίτητη ιατρική βοήθεια χωρίς να χαθεί καθόλου πολύτιμος χρόνος.

Επίσης πρέπει να διερευνηθεί εάν η δηλητηρίαση οφείλεται σε μανιτάρια που περιέχουν αματοξίνες. Εφόσον υπάρχουν υπολείμματα των μανιταριών θα πρέπει να κληθεί μυκητολόγος και να εξετάσει τα δείγματα.

Σήμερα υπάρχει μια εξειδικευμένη θεραπεία που βασίζεται στη χρήση ενός αντίδοτου, το οποίο ονομάζεται Silibinin και παρασκευάζεται από το Γαϊδουράγκαθου Silybum marianum και μπορεί να βοηθήσει σε τέτοιες δηλητηριάσεις, αλλά μόνο εφόσον το θύμα βρίσκεται στα αρχικά στάδια ηπατικής ανεπάρκειας.

Η σοβαρότητα της δηλητηρίασης και οι πιθανότητες επιβίωσης εξαρτώνται από την ποσότητα των μανιταριών που καταναλώθηκαν, την περιεκτικότητά τους σε τοξίνη και τη φυσική κατάσταση του ασθενή πριν την κατανάλωση.

Κατά κανόνα ένα γραμμάριο φρέσκου μανιταριού ανά κιλό σωματικού βάρους μπορεί να είναι αρκετό για να προκαλέσει το θάνατο.